Ο άνηθος και τα οφέλη του στην υγεία…

Γράφει η Ιωάννα Καλυβά, στο ΠΕΡΙΣΚΟΠΙΟ που κυκλοφορεί)…

  Ο άνηθος (Anethum graveolens) είναι ένα βότανο που βρίσκεται σε όλη την ευρωπαϊκή και ασιατική κουζίνα. Ενώ τα φύλλα έχουν μια γλυκιά γεύση, οι σπόροι άνηθου είναι πιο αρωματικοί, με μια ελαφριά γεύση εσπεριδοειδών.

  Ως βότανο και μπαχαρικό, ο άνηθος χρησιμοποιείται συνήθως για να αναδείξει τη γεύση διαφόρων πιάτων. Εκτός από τις μαγειρικές του χρήσεις, είναι πλούσιος σε πολλά θρεπτικά συστατικά και παραδοσιακά χρησιμοποιείται για τη θεραπεία διαφόρων παθήσεων, συμπεριλαμβανομένων των πεπτικών προβλημάτων, των κολικών στα βρέφη και της κακοσμίας του στόματος.

Διατροφικό προφίλ

Ένα φλιτζάνι (9 γραμμάρια) φρέσκου άνηθου παρέχει περίπου:

- Θερμίδες: 4

- Βιταμίνη C: 8% της Ημερήσιας Αξίας (DV)

- Μαγγάνιο: 5% της DV

- Βιταμίνη Α: 4% της DV

- Φολικό οξύ: 3% της DV

- Σίδηρο: 3% της DV

  Ο φρέσκος άνηθος είναι πολύ χαμηλός σε θερμίδες, αλλά αποτελεί

καλή πηγή αρκετών απαραίτητων βιταμινών και μετάλλων, συμπεριλαμβανομένης της βιταμίνης C, του μαγγανίου και της βιταμίνης Α.

  Η βιταμίνη Α είναι ένα απαραίτητο θρεπτικό συστατικό που είναι σημαντικό για τη διατήρηση της όρασης και την υποστήριξη ενός υγιούς ανοσοποιητικού συστήματος. Παίζει επίσης ρόλο στην ανδρική και γυναικεία αναπαραγωγή.

  Ομοίως, η βιταμίνη C είναι ζωτικής σημασίας για το ανοσοποιητικό σύστημα και βοηθά στον σχηματισμό οστών, την επούλωση πληγών και τον μεταβολισμό. Επιπλέον, έχει αποδειχθεί ότι είναι ένα ισχυρό αντιοξειδωτικό που βοηθά στην προστασία των κυττάρων από βλάβες που προκαλούνται από ασταθή μόρια γνωστά ως ελεύθερες ρίζες.

  Ο άνηθος είναι επίσης καλή πηγή μαγγανίου. Αν και χρειάζεται σε πολύ μικρές ποσότητες, είναι ένα απαραίτητο μέταλλο που υποστηρίζει τη φυσιολογική λειτουργία του εγκεφάλου, του νευρικού συστήματος και του μεταβολισμού του υδατάνθρακα και του λίπους. Επίσης βοηθά στη ρύθμιση του σακχάρου του αίματος και στην καλύτερη απορρόφηση του ασβεστίου.

  Επιπλέον, ο φρέσκος άνηθος παρέχει το 1–2% της DV για ασβέστιο, χαλκό, μαγνήσιο, κάλιο, ριβοφλαβίνη και ψευδάργυρο.

Πιθανά οφέλη του άνηθου

  Με το όνομά του που προέρχεται από την παλαιά νορβηγική λέξη «dilla», που σημαίνει καταπραΰνω, ο άνηθος χρησιμοποιείται από την αρχαιότητα για τη θεραπεία των κολικών στα βρέφη και των πεπτικών ασθενειών, καθώς και για τη βοήθεια του θηλασμού.

Ενώ οι πιο παραδοσιακές χρήσεις δεν έχουν υποστηριχθεί από την έρευνα, ο άνηθος έχει αποδειχθεί ότι έχει άλλα πιθανά οφέλη για την υγεία.

Πλούσιος σε αντιοξειδωτικά

  Έρευνα δείχνει ότι η κατανάλωση τροφών πλούσιων σε αντιοξειδωτικά μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της χρόνιας φλεγμονής και στην πρόληψη ή ακόμη και στη θεραπεία ορισμένων παθήσεων, όπως οι καρδιακές παθήσεις, το Αλτσχάιμερ, η ρευματοειδής αρθρίτιδα και ορισμένες μορφές καρκίνου.

Τόσο οι σπόροι όσο και τα φύλλα του φυτού άνηθου έχουν βρεθεί ότι είναι πλούσια σε αρκετές φυτικές ενώσεις με αντιοξειδωτικές ιδιότητες, όπως:

- Φλαβονοειδή: αυτές οι φυτικές ενώσεις έχουν συσχετιστεί με μειωμένο κίνδυνο καρδιακών παθήσεων, εγκεφαλικού επεισοδίου και ορισμένων μορφών καρκίνου. Μπορούν επίσης να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην υγεία του εγκεφάλου.

- Τερπενοειδή: αυτές οι ενώσεις βρίσκονται στα αιθέρια έλαια και μπορεί να προστατεύουν από ασθένειες του ήπατος, της καρδιάς, των νεφρών και του εγκεφάλου.

- Τανίνες: από αυτές πολλά φυτικά τρόφιμα έχουν πικρή γεύση. Έχει αποδειχθεί ότι έχουν ισχυρές αντιοξειδωτικές ιδιότητες, καθώς και αντιμικροβιακές επιδράσεις.

Μπορεί να ωφελήσει την υγεία της καρδιάς

  Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας εκτιμά ότι σχεδόν το 75% των περιπτώσεων των καρδιακών παθήσεων θα μπορούσαν να προληφθούν με τη μείωση των παραγόντων

κινδύνου όπως η κακή διατροφή, το κάπνισμα και η έλλειψη άσκησης.

  Πρόσθετοι παράγοντες κινδύνου για καρδιακές παθήσεις περιλαμβάνουν αυξημένα επίπεδα αρτηριακής πίεσης, τριγλυκεριδίων και LDL (κακής) χοληστερόλης, καθώς και χρόνια φλεγμονή.

  Τα φλαβονοειδή, όπως αυτά που βρίσκονται στον άνηθο, έχει αποδειχθεί ότι προστατεύουν την υγεία της καρδιάς λόγω των ισχυρών αντιοξειδωτικών και αντιφλεγμονωδών ιδιοτήτων τους.

  Ωστόσο, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι οι περισσότερες μελέτες που εξετάζουν τις επιπτώσεις του άνηθου στην υγεία της καρδιάς έχουν χρησιμοποιήσει εκχυλίσματα. Ως αποτέλεσμα, δεν είναι σαφές πόσο ο φρέσκος ή ο αποξηραμένος άνηθος στη διατροφή θα μπορούσε να επηρεάσει την υγεία της καρδιάς. Απαιτούνται περισσότερες μελέτες σε ανθρώπους για να αξιολογηθεί η αποτελεσματικότητα του στα επίπεδα χοληστερόλης και τριγλυκεριδίων.

Μπορεί να βοηθήσει στη μείωση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα

  Ο άνηθος έχει προταθεί ότι έχει αποτελέσματα μείωσης του σακχάρου στο αίμα.

Μάλιστα, αρκετές μελέτες σε ζώα με διαβήτη έχουν δείξει σημαντική βελτίωση στα επίπεδα σακχάρου στο αίμα νηστείας με ημερήσιες δόσεις εκχυλίσματος άνηθου. Ωστόσο, η έρευνα σε ανθρώπους είναι περιορισμένη.

Μπορεί να έχει αντικαρκινικές ιδιότητες

  Τα μονοτερπένια είναι μια κατηγορία τερπενίων, τα οποία είναι φυσικά φυτικές ενώσεις που συνδέονται με αντικαρκινικές, αντιικές, αντιμυκητιακές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες.

  Βρίσκονται συνήθως σε αιθέρια έλαια φυτών όπως ο άνηθος και έχουν συσχετιστεί με αντικαρκινικές ιδιότητες.

  Πιο συγκεκριμένα, το d-λιμονένιο είναι ένας τύπος μονοτερπενίου που μελέτες έχουν δείξει ότι μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη και τη θεραπεία του καρκίνου του πνεύμονα, του μαστού και του παχέος εντέρου. Καθώς ο άνηθος είναι πλούσιος σε μονοτερπένια, ιδιαίτερα σε d-λιμονένιο, μπορεί να έχει αντικαρκινικές ιδιότητες. Ωστόσο, δεν υπάρχει επί του παρόντος καμία έρευνα σχετικά με την αποτελεσματικότητα του άνηθου ή του εκχυλίσματος άνηθου στον κίνδυνο ή τη θεραπεία του καρκίνου.

Άλλα πιθανά οφέλη

  Ο άνηθος μπορεί να ωφελήσει την υγεία και με τους εξής τρόπους:

- Αντιβακτηριδιακές ιδιότητες: τα αιθέρια έλαια στον άνηθο έχουν αντιβακτηριακή δράση που καταπολεμά τα δυνητικά επιβλαβή βακτήρια, όπως η Klebsiella pneumoniae και ο Staphylococcus aureus.

- Υγεία των οστών: ο άνηθος περιέχει ασβέστιο, μαγνήσιο και φώσφορο. Όλα αυτά είναι σημαντικά για την υγεία των οστών.

- Κράμπες εμμηνόρροιας: τα αιθέρια έλαια στον άνηθο μπορεί να βοηθήσουν στην ανακούφιση από τον πόνο από τις κράμπες κατά τη διάρκεια της περιόδου. Ωστόσο, η έρευνα είναι επί του παρόντος περιορισμένη.

Ιωάννα Καλυβά

Διαιτολόγος - Διατροφολόγος