Γράφει ο Νικήτας Π. Κακκαβάς
Ιατρός Καρδιολόγος
«Κάθε αποκλειστική εξειδίκευση κάνει κάποιον εξαιρετικά ικανό σ’ αυτήν και ηλίθιο σε οτιδήποτε άλλο». Philip Sidney, 1554-1586, Άγγλος ποιητής.
«Ο οικονομολόγος θα έπρεπε, περισσότερο από οποιοδήποτε άλλον, να υφίσταται ελέγχους εγκυρότητας. Ελάχιστα επαγγέλματα σωρεύουν ένα παρόμοιο ποσοστό λαθών και σφαλμάτων, για τα οποία δεν τιμωρούνται ποτέ». Πασκάλ Μπρυκνέρ.
Αγαπητέ μου αναγνώστη, καταρχήν ας εξηγηθούμε. Δεν είμαι οικονομολόγος, δεν έχω PhD στα δημοσιονομικά και αγνοώ πλήρως τους νόμους του Χρηματιστηρίου. Σε μια χώρα όπου οι περισσότεροι εμφανίζονται ειδήμονες επί παντός επιστητού, εγώ ανήκω στους ολίγους που δηλώνουν άγνοια σε κάποιο πεδίο.
Κοντολογίς δεν συμπάθησα ποτέ την επιστήμη των Οικονομικών. Το ομολογώ: δεν έχω διαβάσει τον Κεϊνς ούτε καν σε εκλαϊκευμένη έκδοση.
Σήμερα μας περιβάλλει η τρομοκρατία των ειδικών της Οικονομίας. Μιλούν μια γλώσσα πολύπλοκη, ακατανόητη για την πλειονότητα, με λαβυρινθώδεις αμφισημίες. Ανάκατα ελληνικά με αγγλικής απόχρωσης σολοικισμούς τύπου «spreads», «CDS», «Dow Jones index» κ.ο.κ. επιβάλλουν στον αδαή περί των Οικονομικών ακροατή ένα ανεξήγητο δέος και οικοδομούν εντός του μια εντύπωση αυθεντίας.
Οι σύγχρονοι οικονομολόγοι θυμίζουν τους γιατρούς του Μεσαίωνα που, χρησιμοποιώντας δυσνόητους και πομπώδεις λατινικούς όρους για να περιγράψουν την …πορδή (φύσα για τους εύθικτους), καμώνονταν τους καμπόσους.
Δεν θα μας ενοχλούσε η πανταχού παρούσα φλυαρία τους, εάν οι ειδικοί της Οικονομίας δεν προχωρούσαν το τελευταίο διάστημα σε μια ύστατη Ύβρη εναντίον της κοινωνίας. Οι πάσει φύσεως εμπλεκόμενοι με την Οικονομία προσκυνητές στην ιερή Μέκκα της, την περίφημη και αόρατη «Αγορά», αξιώνουν πλέον να χαράξουν αποκλειστικά αυτοί την πολιτική των κρατών στο κάθε ζήτημα, στην τελευταία της λεπτομέρεια: από την υγεία και την παιδεία, ως τον πολιτισμό και την κοινωνική πρόνοια.
Το νέο Δόγμα τους είναι απλό, σύντομο και ισοπεδωτικό: «Όλα είναι στο βάθος Οικονομία». Ως εκ τούτου οι νόρμες και οι ανάγκες της Αγοράς και της Χρηματοοικονομίας πρέπει εφεξής να καθορίζουν που θα σταματήσει η μπίλια στη ρουλέτα της ζωής του καθενός. Όλα πρέπει να γίνονται για να «ηρεμήσουν οι αγορές». Η Οικονομία πρέπει να γίνει η μια και υπέρτατη Νέα Αρχή.
Την άποψη αυτή φωτίζει και ο Πασκάλ Μπρυκνέρ, σημειώνοντας στο αποκαλυπτικό βιβλίο του «Η μιζέρια του πλούτου» πως: «μες στη γενική πανωλεθρία των πεποιθήσεων και ιδεολογιών, υπάρχει τουλάχιστον μια που αντέχει ακόμα (…): η Οικονομία. Έχει πάψει από καιρό να είναι μια ξερή επιστήμη, μια ψυχρή δραστηριότητα της λογικής. Τώρα έχει γίνει η ύστατη θρησκευτικότητα του ανεπτυγμένου κόσμου».
Τις τελευταίες ημέρες πολλοί αντιμετωπίζουν με δέος τις «βαρυσήμαντες» επικρίσεις των κάθε λογής Οικονομολόγων, των νέων προφητών της εποχής. Τους εμπιστεύονται τυφλά, τόσο εκτυφλωτικό είναι το «φωτοστέφανο» του ειδικού που φέρουν. Ωστόσο αναλογιστήκατε ποτέ τον μύθο των χρηματαγορών, που στην πραγματικότητα δεν ευνοούν την ανάπτυξη, αλλά την κερδοσκοπία;
Για τον μύθο αυτό, τον ίδιο το μύθο, δηλαδή, της οικονομικής επιστήμης, ιδού τα αποκαλυπτικά σχόλια του Καναδού διανοητή J. R. Saul: «Ωστόσο, μέσα σε αυτά τα 25 χρόνια η οικονομική επιστήμη απέτυχε παταγωδώς να εφαρμόσει τα μοντέλα και τις θεωρίες της στην πραγματικότητα. Η αποτυχία αυτή δεν οφείλεται στο ότι δεν εισακούστηκαν οι συμβουλέςτων οικονομολόγων. Ίσα - ίσα, οι συμβουλές τους ακολουθήθηκαν με ευλάβεια μέχρι και την παραμικρή λεπτομέρεια. Αν οι οικονομολόγοι ήταν γιατροί, θα είχαν μπλεξίματα σήμερα με μηνύσεις, οι οποίες θα είχαν ασκηθεί εναντίον τους για παράβαση καθήκοντος!».
Αν σας φαίνεται υπερβολική η κρίση του Saul, ορίστε η καυστική ειρωνεία που εκτοξεύει για το σινάφι του ο γνωστός οικονομολόγος John Kenneth Galbrait: «Η μόνη αξία των οικονομικών προβλέψεων είναι ότι κάνουν την αστρολογία να φαίνεται αξιόπιστη».
Είναι αλήθεια πως η κυβέρνηση Παπανδρέου ανέλαβε το τιμόνι της Ελλάδας εν μέσω σφοδρής τρικυμίας. Πρωτοφανείς οικονομικοί και κοινωνικοί κλυδωνισμοί μετέτρεψαν την ελληνική καραβέλα σε καρυδότσουφλο που το παρασέρνουν τα κύματα των καιρών προς τον αφανισμό. Σε μια τέτοια συγκυρία το πολιτικό προσωπικό του κυβερνώντος κόμματος αποδείχθηκε ανεπαρκές, άτολμο και αναποτελεσματικό.
Οι ανομολόγητοι δεσμοί με το αμαρτωλό «βαθύ ΠΑΣΟΚ», το μικρό μέγεθος του επικεφαλής Γ. Παπανδρέου εντελώς «ολίγον» για τέτοια ιστορική στιγμή, ο πανικός μπρος στο οικονομικό Blitzkrieg που μας κήρυξε η σύγχρονη Γερμανία, οι χρονίζουσες στρεβλώσεις και δυσμορφίες του ελληνικού κράτους, το παρακράτος των κομματικοδίαιτων μικροπαραγοντίσκων της περιφέρειας, η αναξιόπιστη και τυχοδιωκτική πολιτική της μείζονος και ελάσσονος Αντιπολίτευσης, όλα αυτά και άλλα πολλά αδυνατίζουν την ψυχραιμία, τη βούληση και την ισχύ της σημερινής κυβέρνησης, καθιστώντας την μοιραίο θεατή μιας τραγωδίας, της οποίας δεν έχει γραφτεί ακόμα ο επίλογος.
Έτσι, πανικόβλητοι οι κυβερνώντες προσέτρεξαν στους «ειδικούς». Αναζητούν στα διάφορα golden-boys της εγχώριας και διεθνούς οικονομικής σκηνής - όρα λ.χ. Μόσιαλος, οι ακριβοπληρωμένοι Ευρωπαίοι σύμβουλοι του ΓΑΠ - να τους δώσουν τη μαγική λύση. Αυτούς ξέρουν, αυτούς εμπιστεύονται … για να θυμηθούμε το παλιό διαφημιστικό σλόγκαν.
Εδώ εντοπίζεται ένα κριτικής σημασίας λάθος των κυβερνώντων – ανάμεσα στα πολλά άλλα που έχει διαπράξει μέχρι τώρα τούτη η κυβέρνηση. Οι περισσότεροι ειδικοί τεχνικοί σύμβουλοι των σημερινών υπουργών είναι ως επί το πλείστον τέκνα ενός «επιστημονικού θερμοκηπίου».
Μέχρι πρότινος ατσαλάκωτοι δανδήδες των πανεπιστημίων της Γηραιάς Αλβιόνας ή των ΗΠΑ, συνεχίζουν να ζουν στον εικονικό κόσμο της αριθμητικής και της στατιστικής των Οικονομικών του αμφιθεάτρου ή του ντοκτορά τους. Χωρίς να έχουν εργαστεί σχεδόν ποτέ στη ζωή τους σε πραγματικά επαγγέλματα, δεν γνωρίζουν την καθημερινότητα του εμπορίου, τον αγώνα και την αγωνία του ελευθεροεπαγγελματία, τους αυθεντικούς, διαχρονικούς άγραφους νόμους της αληθινής αγοράς.
Κοντά σ’ αυτά δείχνουν να μην λαμβάνουν υπόψη τους τις δυσλειτουργίες του ελληνικού κράτους, όταν σχεδιάζουν λύσεις, οι οποίες για αυτόν το λόγο είναι καταδικασμένες εξαρχής να παραμείνουν ανέφικτες.
Μοιάζουν με στρατηγούς που, μακριά από τη φωτιά της μάχης, σχεδιάζουν επί χάρτου ό,τι πρέπει να γίνει. Ωστόσο οι μεγάλοι στρατηλάτες – όρα λ.χ. Ναπολέοντας - είχαν τη θητεία τους στην πρώτη γραμμή, προτού βρεθούν σε επιτελική θέση.
Οι πολιτικοί αισθάνονται μια άνεση μ’ αυτούς. Και τούτο γιατί τους συνδέει ένα κοινό χαρακτηριστικό: και αυτοί έχουν μάθει να ζουν σε μια εικονική Ελλάδα, αφού στην πλειοψηφία τους είναι «παιδιά του κομματικού σωλήνα» ή εκτρώματα του κομματικοδιαίτου συνδικαλισμού. Καθώς δεν διατηρούν καμιά επαφή με την αληθινή χώρα, βλέπουν τον κόσμο γύρω τους «αλλιώς φτιαγμένο». Τον αντιλαμβάνονται παραμορφωμένο, αφού τον κοιτούν μέσα από τη διάθλαση της γυάλας, εντός της οποίας κατοικοεδρεύουν χρόνια τώρα απομονωμένοι από την πραγματική ελληνική κοινωνία.
Έτσι, οι πολιτικοί και η κουστωδία των – a propo ακριβοπληρωμένων - συμβούλων τους, πολιτεύονται σαν να παίζουν ένα… stimulator game στην κονσόλα του Playstation του μικρού τους γιου. Έτσι εξηγείται η σκληρότητα των οικονομικών μέτρων που με απάθεια εξαπολύουν καθημερινά εναντίον της κοινωνίας. Για αυτό και επιμένουν να δεχθεί ο λαός τους πειραματισμούς και τις αλχημείες τους χωρίς καμιά αντίδραση.
Αγνοούν παντελώς τους όρους της πραγματικότητας που επικρατεί στην ελληνική κοινωνία. Τα αισθητήρια τους είναι κωφά και τυφλά μπρος στο δράμα της ανεργίας, στην αγωνία των νεόπτωχων, στο θυμό του νεαρού πτυχιούχου που αυτοεξορίζεται από τα πάτρια, στην εξαθλίωση του αρρώστου εξαιτίας της Λοβέρδειας εντροπίας στην Υγεία, στην φοροεπιδρομή στο μεσαίο εισόδημα, στον δημόσιο εξευτελισμό χιλιάδων δημοσίων υπαλλήλων που στιγματίστηκαν δια στόματος Υπουργού ως «κοπρίτες»…
Εν τέλει λογαριάζουν, καθώς λέει ο λαός, χωρίς τον ξενοδόχο. Λογικό θα μου πείτε, αφού δεν αναλαμβάνουν εξάλλου να πληρώσουν το λογαριασμό ποτέ οι ίδιοι…
Πολλά θα μπορούσε να πει κανείς για το τι οφείλει να κάνει η σημερινή κυβέρνηση. Όμως ανεξάρτητα από τις επιμέρους λεπτομέρειες απαραίτητη συνθήκη και επείγουσα ανάγκη είναι να καταλάβει το υπουργικό επιτελείο και ο πρωθυπουργός τι συμβαίνει στ’ αλήθεια στην ελληνική κοινωνία. Τούτο απαιτεί καταρχήν να μην ακολουθούν τυφλά και άκριτα τις κατευθυντήριες οδηγίες των ειδικών περί τα οικονομοτεχνικά. Όποιοι κάθονται ή πρόκειται να καθίσουν στην υπουργική καρέκλα και στον πρωθυπουργικό θώκο, πρέπει πρώτα από όλα να αποκτήσουν ξανά επαφή με την αληθινή Ελλάδα και να την αφουγκραστούν. Ας σηκώσουν το προσωπείο, όσο αποκρουστικό ή ενοχλητικό είναι το υποκείμενο πρόσωπο. Δεν μπορεί πια η κυβέρνηση να είναι υποβρύχιο δίχως περισκόπιο.
Επιπλέον, ας δώσουν σημασία επιτέλους και στις φωνές των απλών πολιτών. Όλων αυτών που αίρουν το άχθος της κυβερνητικής πολιτικής. Δίχως αμφιβολία στις προτάσεις της κοινωνίας αχνοφαίνεται η υποψία μιας λύσης στο σημερινό αδιέξοδο. Ορθό είναι το απλό - ή αν προτιμάτε, απλό είναι το ορθό. Η κοινή λογική είναι συχνότερα το πιο σύντομο και ασφαλές νοητικό μονοπάτι για να προσεγγίσει κανείς την ορθή ερμηνεία και την εφικτή λύση.
Εν τέλει η κιβωτός που φτιάχτηκε από τον ερασιτέχνη Νώε προσάραξε με ασφάλεια στην κορυφή του Αραράτ, ενώ ο Τιτανικός των δεκάδων ειδικών ναυπηγών και ναυσιπλόων προσέκρουσε στο παγόβουνο και βυθίστηκε.
Ας μην υποτιμούν λοιπόν οι κάθε λογής εξουσίες τον κοινό άνθρωπο. Ο κοινός άνθρωπος δεν είναι τόσο κοινός, όπως κοινώς νομίζεται!
ΥΓ. Η ελληνική κρίση είναι μια ψηφίδα μόνο στις παγκόσμιες κοσμογονικές αλλαγές που συμβαίνουν. Εμείς που ζούμε τις απλές ζωές μας μέσα σ’ αυτή την ιστορική δίνη, δυστυχώς δεν μπορούμε να αντιληφθούμε το παν, αλλά μόνο ένα γενικό περίγραμμα των όσων συμβαίνουν.
Ας έχουμε, ωστόσο, σε τούτα τα χρόνια όλοι – πολίτες και πολιτικοί – ως οδηγό σκέψη και εφαλτήριο μιας νέας κοσμοθεώρησης την οραματική προτροπή του Alain Touraine: «να αναδομήσουμε την κοινωνική ζωή, να θέσουμε τέρμα στην κυριαρχία της οικονομίας πάνω στην κοινωνία. Aυτό απαιτεί την προσφυγή σε μια αρχή, όλο και περισσότερο γενική, ακόμα και οικουμενική, που μπορούμε να ονομάσουμε ξανά «δικαιώματα του ανθρώπου», η οποία οφείλει να γεννήσει νέες μορφές οργάνωσης, διαπαιδαγώγησης, διακυβέρνησης, για να είναι ικανή να επιφέρει μια αναδιανομή του εθνικού προϊόντος υπέρ της εργασίας που εδώ και πολύ καιρό θυσιάζεται στο βωμό του κεφαλαίου και να απαιτήσει πραγματικό σεβασμό της αξιοπρέπειας όλων των ανθρωπίνων όντων».
Ως επιμύθιο σταχυολογώ «δια πάσα χρήσιν» κάτι από τη διαχρονική σοφία του Αριστοτέλη: «Δεν υπάρχει τίποτε πιο άνισο από την ίση μεταχείριση των άνισων».
Προτείνονται για ανάγνωση:
Alain Touraine «Μετά την κρίση: Από την κυριαρχία των αγορών στην αναγέννηση της κοινωνίας» - Εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ/2010.
Πασκάλ Μπρυκνέρ «Η μιζέρια του πλούτου» - Εκδόσεις ΑΣΤΑΡΤΗ/2002.
Γιάννη Βαρουφάκη «Το λεξικό της κρίσης - Οι οικονομικοί όροι που μας καταδυναστεύουν» - Εκδόσεις ΠΟΤΑΜΟΣ/2011.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Η εποικοδομητική κριτική και οι εναλλακτικές προτάσεις - απόψεις είναι απαραίτητες και ευπρόσδεκτες, ειδικά όταν το ζητούμενο είναι η ανταλλαγή ιδεών.
Τα σχόλια εκφράζουν τις απόψεις των αποστολέων τους και η ευθύνη (αστική και ποινική) βαρύνει τους σχολιαστές.
Κάθε υβριστικό, προσβλητικό ή άσχετο με το θέμα της ανάρτησης σχόλιο, θα διαγράφεται όποτε εντοπίζεται από την ομάδα διαχείρισης.
Ευχαριστούμε για τη συμμετοχή σου.