Η καρδιά της εικαστικής Θεσσαλονίκης χτυπά στο Επταπύργιο - Γιαντί Κουλέ, μέσα από τη δράση «Και πάνω τους η μνήμη καίει» της καλλιτεχνικής ομάδας FireArt…

(Γράφει η Μαρίνα Κάγκα, επιμελήτρια συγγραμμάτων)

  Η εμβληματική ομάδα FireArt ιδρύθηκε το 2019 και απαρτίζεται από ευαισθητοποιημένους καλλιτέχνες, που αποφάσισαν να ενώσουν τις φωνές τους για να δώσουν στην ΤΕΧΝΗ τους, τη θέση που της αξίζει μέσα στην κοινωνία.

   Επικοινώνησαν τα εικαστικά τους έργα στο κοινό, μίλησαν για τα κακώς κείμενα, αλλά και για ένα καλύτερο μέλλον που θα έρθει με τους κοινούς αγώνες για αλληλεγγύη, για ένα Κράτος Δικαίου που θα προστατεύει και θα θωρακίζει τις διαχρονικές αξίες, της ισότητας, της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, της ελευθερίας και της δημοκρατίας.

   Ανάμεσα στους οραματιστές και ανθρωπιστές αυτής της ομάδας είναι και ο συντοπίτης μας Ιωάννης - Αναστάσιος Πρώιος, από τον Άγιο Παντελεήμονα Αμυνταίου Φλώρινας, που τα έργα του ως «συλλογικές μνήμες και συλλογικά τραύματα» ενισχύουν τη θέση του Όργουελ «… και δεν θα συνειδητοποιήσετε αν δεν επαναστατήσετε»…

   Η καλλιτεχνική δράση της ομάδας FireArt «Και πάνω τους η μνήμη καίει», σε συνδιοργάνωση με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης και το Υπουργείο Πολιτισμού, θα λάβει χώρα στο Επταπύργιο Θεσσαλονίκης, (από 9-23 Μαΐου 2024), σ’ ένα από τα σπουδαιότερα, παγκοσμίως, μνημεία οχυρωματικής τέχνης της βυζαντινής κληρονομιάς, που κτίστηκε από τους Βυζαντινούς κατά την Παλαιολόγεια περίοδο της αυτοκρατορίας (14ος μ.Χ. αιώνας) για την στρατοπέδευση της φρουράς της πόλης και την ασφαλή καταφυγή του πληθυσμού σε περιπτώσεις επίθεσης και επιδρομών.

   Η Ιστορία όμως στο διάβα των αιώνων, συνέδεσε το εν λόγω μνημείο με τις πιο μαύρες σελίδες (κόκκινες από το αίμα των κρατουμένων) της Νεότερης Ελληνικής Ιστορίας.

   Για έναν αιώνα περίπου (1890-1989) στις περιβόητες φυλακές του Γεντί Κουλέ, κατά τη διάρκεια της δικτατορίας του Μεταξά, της Κατοχής, και σε όλη την μεταπολεμική περίοδο, ιδίως στον Ελληνικό Εμφύλιο Πόλεμο και την χούντα των συνταγματαρχών, διαδραματίστηκαν ειδεχθή εγκλήματα, καταδικάστηκαν και εκτελέστηκαν εκεί, χωρίς αιδώ, πλήθος ποινικών, αλλά και πολιτικών κρατουμένων.

   Οι μνήμες είναι νωπές… και ακόμη καίνε.

   Η FireΑrt, στη διάρκεια της καλλιτεχνικής της δράσης (9 - 23 Μαΐου) η οποία είναι αφιερωμένη στην εποχή που το Επταπύργιο λειτούργησε ως φυλακή πολιτικών κρατουμένων και ως τόπος εκτέλεσης αγωνιστών, θα ξετυλίξει το κουβάρι της ιστορίας, θα τιμήσει και θα υμνήσει αυτόν τον χώρο, ως ιστορικό μνημείο αντίστασης και αγωνιστικότητας για έναν κόσμο καλύτερο, που δεν λυγίζει μπροστά στις δυσκολίες, αλλά θεριεύει.

   Τα έργα που παρουσιάζονται είναι ομαδικά. Κατά τη διάρκεια των εγκαινίων, το κοινό θα έχει την ευκαιρία να παρακολουθήσει ένα μουσικό και χορευτικό δρώμενο, ε-μπνευσμένο από ιστορίες αγωνιστών, και να ξεναγηθεί από τους καλλιτέχνες στην έκθεση.

   Στόχος της καλλιτεχνικής δράσης είναι η διατήρηση της ιστορικής μνήμης, μέσα από τα τεκμήρια που συγκέντρωσε, ώστε το αρχειακό υλικό να συμβάλει στην άντληση συμπερασμάτων που θα βοηθήσουν στη γνώση του παρελθόντος που θα μάς προφυλάξει από εσφαλμένες ενέργειες στο παρόν και από απερίσκεπτες επιλογές στο μέλλον.

   Η αφύπνιση και η διαρκής υπόμνηση στην ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΙΚΗ ΜΝΗΜΗ, είναι η δύναμή μας για να διατρανώσουμε τις αξίες μας, τα ιδανικά μας, τις ρίζες μας, την ιστορία μας και τον προσανατολισμό μας.

   Ως επιμύθιο, παραθέτω το «Το Άξιον εστί» του Οδυσσέα Ελύτη, αφιερωμένο στους ήρωες που γεννήθηκαν ασήμαντοι και μεγαλούργησαν ... εξ’ ου και ο τίτλος της δράσης της καλλιτεχνικής ομάδας FireArt, «Και πάνω τους η μνήμη καίει».

 Ε΄

 Τα θεμέλιά μου στα βουνά

 και τα βουνά σηκώνουν οι λαοί στον ώμο τους

 και πάνω τους η μνήμη καίει άκαυτη βάτος.

 Μνήμη του λαού μου σε λένε Πίνδο και σε λένε Άθω.

 Ταράζεται ο καιρός

 κι απ’ τα πόδια τις μέρες κρεμάζει

 αδειάζοντας με πάταγο τα οστά των ταπεινωμένων.

 Ποιοι, πώς, πότε ανέβηκαν την άβυσσο;

 Ποιες, ποιων, πόσων οι στρατιές;

 Τ’ ουρανού το πρόσωπο γυρίζει κι οι εχθροί μου έφυγαν μακριά.

 Μνήμη του λαού μου σε λένε Πίνδο και σε λένε Άθω.

 Εσύ μόνη απ’ τη φτέρνα τον άντρα γνωρίζεις

 Εσύ μόνη απ’ την κόψη της πέτρας μιλάς

 Εσύ την όψη των αγίων οξύνεις

 κι εσύ στου νερού των αιώνων την άκρη σύρεις

 πασχαλιάν αναστάσιμη!

 Αγγίζεις το νου μου και πονεί το βρέφος της Άνοιξης!

 Τιμωρείς το χέρι μου και στα σκότη λευκαίνεται!

 Πάντα πάντα περνάς τη φωτιά για να φτάσεις τη λάμψη.

 Πάντα πάντα τη λάμψη περνάς

 για να φτάσεις ψηλά τα βουνά τα χιονόδοξα.

 Όμως τι τα βουνά; Ποιος και τι στα βουνά;

 Τα θεμέλιά μου στα βουνά

 και τα βουνά σηκώνουν οι λαοί στον ώμο τους

 και πάνω τους η μνήμη καίει

 άκαυτη βάτος!

 (Το Άξιον εστί, Οδυσσέας Ελύτης)

 Εγκαίνια Πέμπτη 9 Μαΐου στις 18.30. Διάρκεια έκθεσης 9 – 23 Μαΐου 2024. 

 Ώρες λειτουργίας 11πμ με 1 και 5 με 7μμ