Θυμάμαι… Στο Αμύνταιο από το 1953… IΙ

(Γράφει ο Θανάσης Τραϊανός, στο ΠΕΡΙΣΚΟΠΙΟ που κυκλοφορεί)…

  Την άνοιξη του 1953 δεν πήγα σχολείο παρόλο που στο χωριό ήμουν πρωτάκι του Δημοτικού. Για να γεμίζω τον ελεύθερο χρόνο πήγαινα στην αυλή του 2^ου Δημοτικού Σχολείου και χάζευα τους μαθητές στα παιχνίδια των διαλειμμάτων τους. Δειλά - δειλά παρεισέφρησα στις παρέες τους και τα παιχνίδια τους. Μάλιστα πήγαινα και τα απογεύματα γιατί τότε οι μαθητές του Δημοτικού κάναμε μαθήματα και τα απογεύματα εκτός από εκείνα της Τετάρτης και του Σαββάτου. Γι’ αυτό εξάλλου οι Τετάρτες και τα Σάββατα ήταν οι πιο αγαπημένες ημέρες των μαθητών μετά τη μεγάλη αγαπημένη μας την Κυριακή.

  Τα πρωινά διδασκόμασταν Ανάγνωση - Γραμματική, Αριθμητική - Γεωμετρία, Ιστορία, Θρησκευτικά, Γεωγραφία, Φυσική Ιστορία, Φυσική και Χημεία.

  Τα απογεύματα εξασκούμασταν στην Ιχνογραφία, την Καλλιγραφία με τον κονδυλοφόρο, τις πένες του και το μελανοδοχείο, τη Χειροτεχνία με το χόρτο ή τον πηλό, την Ωδική και τη Γυμναστική.

  Το 2^ο Δημοτικό Σχολείο Αμυνταίου ιδρύθηκε το 1939. Προήχθηκε σε τετρατάξιο το 1947 και το 1959 υποβιβάστηκε σε τριτάξιο. Σήμερα λειτουργεί ως εξατάξιο. Ως το 1952 συστεγαζόταν και συλλειτουργούσε με το 1^ο Δημοτικό Σχολείο.

  Μια μαρμάρινη, αφιερωματική πλάκα εντοιχισμένη στο κεφαλάρι της εσοχής της εισόδου του, διαιωνίζει τη χρονιά ανέγερσής του.

  Τα αμέσως επόμενα χρόνια δημιουργήθηκε στη νότια αυλή σχολικός κήπος. Οι σχολικοί κήποι ήταν μέρος της πρακτικής μάθησης, ήταν εκπαιδευτικός χώρος όπου οι μαθητές φύτευαν, καλλιεργούσαν, μάθαιναν, έπαιζαν, αποκτούσαν χρήσιμες δεξιότητες.

  Κάθισα στα θρανία της Α’ Τάξης τη σχολική χρονιά 1953-1954. Από τις πολυκαιρισμένες σελίδες του Μαθητολογίου του Σχολείου εξόρυξα με συγκίνηση τα ονοματεπώνυμα των συμμαθητών μου όπως καταχωρήθηκαν σ’ αυτές από τον Διευθυντή του Σχολείου:

  Από δασκάλους θυμάμαι την Ελένη Ροδοπούλου από το Εξάστερο της Ανατολικής Θράκης, δασκάλα στην Α’ τάξη, τη Χαρίκλεια Λαζαρίδου από τη Μικρά Ασία, σύζυγο του επίσης δασκάλου Χρήστου Μουτσιούλη από τον Πολύλακκο Βοΐου και τους Γιάννη Παναγιωτίδη από τα Ασπρόγεια και τον Σταύρο Παπαπέτρου από το Ξινό Νερό.

  Τα Δημοτικά Σχολεία με τη λήξη της διδακτικής χρονιάς διοργάνωναν Γυμναστικές Επιδείξεις.

«Διαστάσεις των ποδών και εκτάσεις των χειρών εις τέσσερις χρόνους…», έδινε την εντολή ο δάσκαλος κι εμείς εκτελούσαμε με ζηλευτή ακρίβεια και συντονισμό.

  Τρέξιμο οι δάσκαλοι, πρόβες εμείς, αγωνία και άγχος για την επιτυχία τους.

  Στο Αμύνταιο τα δύο Δημοτικά Σχολεία συντονίζονταν και τις διοργάνωναν μαζί, συνήθως την ημέρα της γιορτής των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης, στις 21 Μαΐου, καθότι η μέρα αυτή είναι αργία για την πόλη μας.

  Διεξάγονταν στο παλιό Γήπεδο όπου σήμερα το Γυμνάσιο Αμυνταίου και αργότερα στο νέο Γήπεδο στη θέση της Δημόσιας Βιβλιοθήκης «Γεώργιος Λιάνης» και του καινούριου 1^ου Δημοτικού Σχολείου, το οποίο όπως βεβαιώνουν οι παλιότεροι ήταν Γήπεδο και το 1916 και σ’ όλη τη διάρκεια του Μεσοπολέμου.

  Τις εκδηλώσεις αυτές παρακολουθούσαν με μεγάλο ενδιαφέρον όχι μόνο οι γονείς μας αλλά και πλήθος κόσμου με επικεφαλής φυσικά τους «Επίσημους», τον Παπά, τον Δήμαρχο, τον Στρατιωτικό και Αστυνομικό Διοικητή, τον Επιθεωρητή Δημοτικής Εκπαίδευσης, Προϊσταμένους Δημοσίων Υπηρεσιών ακόμη και Βουλευτές. Φανταχτερά Πράγματα… Γεγονός για την μικρή μας πόλη!

  Στο πλαίσιο των Γυμναστικών Επιδείξεων διεξαγόταν κι ένα περιφερειακό, ανταγωνιστικό μίτινγκ στίβου με τη συμμετοχή αθλητών - μαθητών απ’ όλα τα Δημοτικά Σχολεία της Επιθεώρησης Δημοτικής Εκπαίδευσης Αμυνταίου.

  Στο τρέξιμο, τη σκυταλοδρομία, στο απλούν και στο ύψος των αγώνων αυτών πρώτος αναδεικνυόταν ο Τάκης Χατζηκωνσταντίνου, ένα πραγματικό ταλέντο που όμως «χάθηκε» γιατί μεγάλωνε στην Επαρχία. Σήμερα ζει έπηλυς στο Ρότσεστερ της Νέας Υόρκης.

  Το ίδιο ξενιτεμένοι και ευημερούντες ζουν στο Τορόντο η Ελισσάβετ Μπάτσιου, ο Αλέκος και ο Μήτσος Ρώμας. Ο Γιώργος Χατζηκωνσταντίνου αγαπητός μου ξάδερφος και φίλος, δάσκαλος κι αυτός, μακροημερεύει στην Πτολεμαΐδα. Η Νίτσα Χατζηιωάννου και η Νίκη Γρηγοριάδου, φίλες αγαπητές, υπήρξαν συμμαθήτριες μου «μια ζωή», στο Δημοτικό, στο Γυμνάσιο, στο Λύκειο, στην Παιδαγωγική Ακαδημία Φλώρινας. Δάσκαλος εγώ, Νηπιαγωγοί εκείνες. Ζουν στην Θεσσαλονίκη. Η Γεωργία Μησιάλη, συνάδερφος κι αυτή, ζει στην Έδεσσα. Ο Θανάσης Καΐσης είναι ο ομότιμος Καθηγητής της Νομικής Σχολής του Α.Π.Θ. Ο Βελισσάρης Τζώρτζης, επιτυχημένος βιοτέχνης ζει στην Θεσσαλονίκη όπως και ο Κώστας Βάσος, Ταχυδρομικός υπάλληλος, πολύ αγαπητός μου φίλος. Ο Γιάννης Κιάνας είναι εργολάβος Δημοσίων Έργων στην Κοζάνη. Ο Γιώργος Σίπκας, ελαιοχρωματιστής και γνωστός βάρδος της περιοχής είναι η μόνη «απώλεια» από τα πρωτάκια της φουρνιάς του 1953-54 του 2ου Δημοτικού Σχολείου.

  Το 2^ο Δημοτικό Σχολείο Αμυνταίου λειτούργησε στα πρώτα του χρόνια ως 4/θέσιο με συνδιδασκόμενες τάξεις, σε κύκλους, τις Γ’ και Δ’ σ’ ένα τμήμα και τις Ε’ και ΣΤ’ στο άλλο το άλλο.

  Τα ολιγοθέσια σχολεία και ιδιαίτερα το 1/θέσιο Δημοτικό Σχολείο υπήρξε ένα καταπληκτικό σε δομή και λειτουργία σχολείο και έκανε αξιοζήλευτη την παρουσία και την προσφορά του στην εκπαίδευση των ελληνόπουλων.

  Έδρασε κυρίως στα ορεινά και απομακρυσμένα χωριά της υπαίθρου και σ’ αυτό ο δάσκαλος, μόνο άνδρας παλαιότερα, άσκησε λειτούργημα. Δίδαξε γράμματα στους μαθητές του και οικοδόμησε στο μέτρο που του αναλογούσε την προσωπικότητα και την ψυχή τους κάτω από δύσκολες, σκληρές συνθήκες εργασίας και διαβίωσης. Είχε όμως αμέριστη κι ολόθερμη τη συμπαράσταση τον καλόκαρδων χωρικών, γονέων και μη. Το ενδιαφέρον της Πολιτείας περιοριζόταν σ’ έναν γλίσχρο μισθό και στον άστοχο και ανούσιο έλεγχό του από έναν κατά κανόνα αυταρχικό Επιθεωρητή. Τον ενθάρρυνε ευτυχώς κι ο μεγάλος Κωστής Παλαμάς με τους υπέροχους στίχους του:

Σμίλεψε πάλι, δάσκαλε, ψυχές!

Μην κουρασθείς. Ειν’ η ψυχή σου ατσαλωμένη.

Θέμελα βάλε τώρα πιο βαθιά.

Χτίζε, σοφέ, της κοινωνίας το παλάτι.

Κωστής Παλαμάς, «Στον Δάσκαλο»

  Είχα την «εύνοια της συγκυρίας» να υπηρετήσω τέσσερα χρόνια σε 1/θέσια Δημοτικά Σχολεία στις Αιγές της ορεινής Αιγιαλείας και στη Λεύκα και Πετσάκους των Καλαβρύτων, του Χελμού και του Ερύμανθου και να βιώσω τη μοναδική εμπειρία του δασκάλου σε 1/θέσιο!

  Τη θυμάμαι με πολλή αγάπη...

Θανάσης Τραϊανός