Τσίμπημα (δήγμα) από φίδι, ένας καλοκαιρινός κίνδυνος!

(Γράφει η Τζένη Σέλτσα - Κτηνίατρος DVM, στο ΠΕΡΙΣΚΟΠΙΟ που κυκλοφορεί)…

  Αρκετά από τα φίδια ανήκουν στα απειλούμενα είδη και έχουν έναν εξαιρετικά σπουδαίο οικολογικό ρόλο, κυρίως αυτόν του ελέγχου του πληθυσμού των τρωκτικών και  γενικότερα  της διατήρησης της βιοποικιλότητας.

  Όμως είναι πολλές φορές θύματα της άγνοιας και της προκατάληψης, αφού πολλοί άνθρωποι όταν τα συναντήσουν τα φοβούνται και προσπαθούν να τα σκοτώσουν.

  

  Σύμφωνα με την Ελληνική Ερπετολογική Εταιρία, στη χώρα μας υπάρχουν 23 είδη  φιδιών, λίγα  είναι όμως τα ιοβόλα (δηλητηριώδη). Το ιοβόλο φίδι που θα μας απασχολήσει είναι η  Οχιά, ή αλλιώς  Έχιδνα.

  Η αναγνώριση της οχιάς δεν είναι δύσκολη. Η οχιά έχει χαρακτηριστικά σχιστά μάτια, μια ταινία ζιγκ ζαγκ στην πλάτη, μικρή προεξοχή στην άκρη της μύτης, τριγωνικό κεφάλι και το μήκος της είναι περίπου 40 εκατοστά.

  Το τσίμπημά της είναι αρκετά χαρακτηριστικό αφού αφήνει σημάδια στο σημείο του δαγκώματος (2-3 μικρές τρύπες) από τα δόντια της.

  Συνήθως επιτίθεται σε κατοικίδια ζώα αλλά και στον άνθρωπο όταν νιώσει ότι απειλείται. Αν πλησιάσουμε πολύ κοντά της ή στην περιοχή της φωλιάς της, αν κάνουμε απότομες κινήσεις, ώστε να νιώσει απειλή ή αν κατά λάθος την πατήσουμε.

  Το δάγκωμα από οχιά περιέχει 5 έως 50 mg δηλητηρίου, με πρωτεολυτική, αιμολυτική και νευροτοξική δράση. Το δηλητήριο δεν απορροφάται από το υγιές δέρμα και βλεννογόνο.

  Η εποχή αναπαραγωγής της Οχιάς είναι προς το τέλος Αυγούστου και γι’ αυτό τα περισσότερα ατυχήματα σημειώνονται αυτή την εποχή.

  Συμπτώματα στους σκύλους

  Αν μια οχιά δαγκώσει τον σκύλο σας τα συμπτώματα που θα παρατηρήσετε είναι τα εξής:

• Στο σημείο του δήγματος εμφανίζεται πρήξιμο (οίδημα), ερύθημα (κοκκινίλα) και έντονος πόνος. Πολύ γρήγορα μπορεί να σχηματιστεί απόστημα, ή να εμφανιστεί τοπική νέκρωση.

  Ο σκύλος εκδηλώνει τον πόνο με γρύλισμα, τρομαγμένο βλέμμα και γρήγορες κινήσεις. Τα συνήθη σημεία δαγκώματος είναι τα άκρα (πόδια), ή / και το πρόσωπο του ζώου.

• Το ζώο μπορεί να κάνει έμετο, διάρροια και να εμφανίσει ταχυκαρδία, ταχύπνοια, αρρυθμίες, ασθενή σφυγμό, υπόταση, κατάπτωση και  αδυναμία.

• Συχνά, τα ζώα εμφανίζουν πυρετό, μυϊκό τρόμο και σπασμούς.

• Επιπλέον, μπορεί να ακολουθήσει παράλυση, κώμα, άπνοια ακόμα και θάνατος. Ωστόσο, η αντίδραση μπορεί να είναι καθυστερημένη, και να εκδηλωθεί ακόμα και μετά από 12-24 ώρες.

  Η σοβαρότητα του δαγκώματος εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, οι σπουδαιότεροι από τους οποίους είναι η ποσότητα και η τοξικότητα του δηλητηρίου. Η ποσότητα και η σύσταση δηλητηρίου εξαρτάται από την ηλικία, την εποχή του έτους, το χρονικό διάστημα από την τελευταία φορά που δάγκωσε κάποιο άλλο θύμα (δηλαδή η ποσότητα δηλητηρίου που πρόλαβε να παραχθεί).

  Η αντιμετώπιση μιας τέτοιας κατάστασης πρέπει να είναι άμεση για να είναι και αποτελεσματική.

- Πρώτος και βασικότερος πρακτικός κανόνας είναι να ακινητοποιηθεί το ζώο, έτσι ώστε να μειωθεί η εξάπλωση του δηλητηρίου.

  Κάθε σωματική κίνηση βοηθά την απορρόφηση του από τον οργανισμό. Η προσκόμιση στον κτηνίατρο πρέπει να γίνεται όσο το δυνατόν γρηγορότερα.

- Ο  καλός καθαρισμός και έκπλυση της περιοχής με άφθονο νερό μπορεί να βοηθήσει στη μη ειδική εξυγίανση του τραύματος από τα  ενοφθαλμισμένα μικρόβια του φιδιού.

- Πολύ συχνά οι ιδιοκτήτες προβαίνουν σε ενέργειες, οι οποίες όμως πρέπει να αποφεύγονται γιατί επιφέρουν αντίθετα αποτελέσματα. Αυτές  είναι ο σκαριφισμός ή το χάραγμα στο σημείο δαγκώματος, απομύζηση (ρούφηγμα) του δηλητηρίου από την πληγή.

- Αποφεύγεται επίσης η πιεστική επίδεση, γιατί η μεταφορά του δηλητηρίου γίνεται μέσω λεμφικής κυκλοφορίας και επιπλέον μπορεί να έχει καταστροφικά αποτελέσματα στην περιοχή του δήγματος λόγω διακοπής της κυκλοφορίας του αίματος.

  Το δάγκωμα του φιδιού δεν πρέπει να αφήνεται χωρίς κτηνιατρική φροντίδα και περιποίηση. 

  Ένα δάγκωμα από φίδι λόγω της σύστασης του δηλητηρίου του, μπορεί να προκαλέσει σοβαρές συστηματικές διαταραχές (υπόταση, διαταραχές πηκτικότητας) ακόμα και θάνατο.

  Το ζώο δεν πεθαίνει ακαριαία και πολλές φορές ο θάνατος μπορεί να είναι αποτέλεσμα των επιπλοκών.

  Στις ενέργειες που μπορεί ένας κτηνίατρος να ακολουθήσει ανάλογα με το περιστατικό περιλαμβάνονται:

- Συμπτωματική και υποστηρικτική αγωγή με χορήγηση οξυγόνου και μηχανική υποστήριξη της αναπνοής αν χρειαστεί, λόγω του κινδύνου παράλυσης αναπνευστικών μυών.

  Επιπλέον, χορηγείται ορός ηλεκτρολυτών, ευρέος φάσματος αντιβιοτικά και αναλγητικά. Ενώ, η χορήγηση κορτιζόνης  αντενδείκνυται και τα αντιισταμινικά δε φαίνεται να έχουν κάποια επίδραση και έτσι δε χρησιμοποιούνται. Σύμφωνα, πάντα, με την κρίση του κτηνιάτρου.

- Η μετάγγιση αίματος ίσως απαιτηθεί σε διαταραχές πηκτικότητας.

- Η ανεύρεση αντιοφικού ορού είναι δύσκολη και χρησιμοποιείται μόνο σε κρίσιμες περιπτώσεις. Αν υπάρχει, δίνεται διηθητικά στην πληγή μέχρι 2 ώρες μετά το δάγκωμα 50 – 200 ml, όταν περάσουν  πάνω από δύο ώρες χορηγείται μόνο ενδοφλέβια.

  Ωστόσο, υπάρχει κίνδυνος πρόκλησης αλλεργικών αντιδράσεων από τη χορήγησή του και γι αυτό πρέπει να αξιολογείται χωριστά κάθε περιστατικό.

- Στενή παρακολούθηση είναι απαραίτητη τουλάχιστον 24 ώρες.

  Οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν από το δήγμα οχιάς για τους τετράποδους φίλους μας είναι πολλοί και πρέπει να είμαστε ενημερωμένοι και ψύχραιμοι για να τους αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά.