Διακοπές πριν 50 χρόνια…

(Του Α.Θ.Ρ. από το ΠΕΡΙΣΚΟΠΙΟ που κυκλοφορεί)…

  Ήταν είδος σε ανεπάρκεια, πριν μισό αιώνα, αυτή η συνήθεια που μας ήρθε με τον εξευρωπαϊσμό μας και που στις μέρες μας γίνεται ξανά σπάνια απόλαυση για τους πολλούς.

  

  Τα ταξίδια μόνο στην ανάγκη γίνονταν και η γνωριμία άλλων τόπων μόνο από συγκεκριμένη αιτία.

  Οι άντρες γνώριζαν την άλλη Ελλάδα στη θητεία τους στο στρατό.

  Και βέβαια, παλιότερα, κάποιοι πολλοί τα νησιά μας, στις συνηθισμένες τότε εξορίες και μετακινήσεις από φυλακή σε φυλακή.

  Οι γυναίκες της επαρχίας ήξεραν μόνο την κοντινή στο χωριό τους πόλη και πιθανόν την Σαλονίκη –οι Μακεδόνισες- στο γαμήλιο τους ταξίδι που είχε μια – δύο διανυχτερεύσεις, στο «Βιέννη» ή το «Ατλαντίς» οι Φλωρινώτισσες.

  Και βέβαια, αν έμενε χρόνος για γνωριμία της πόλης απ’ το «κρεβάτωμα» των στερημένων νεόνυμφων, που τότε γνώριζαν την ομορφιά του ερωτικού ζευγαρώματος, ιδίως σε κρεβάτι με σεντόνια.

  Το γαμήλιο ταξίδι γίνονταν με το τραίνο, όπου τους συνόδευαν, μετά το γαμήλιο γλέντι, φίλοι και συγγενείς, σαν να φεύγαν για χρόνια στη ξενιτιά.

  Κάποιοι, φτωχότεροι, φτάναν μέχρι την Έδεσσα αντί της Σαλονίκης, που ήταν το ΤΟΠ της γκλαμουριάς για γαμήλιο ταξίδι. Η παρηγοριά ήταν …θα δούμε και τους καταρράκτες…

  Στο Αμύνταιο, οι μικροαστοί της πόλης είχαν σαν έθιμο την επίσκεψη του ζευγαριού στη Διεθνή Έκθεση της Σαλονίκης, με μια διανυκτέρευση σε ξενοδοχείο και φαγητό στα «Ιλίσια» της Κολόμβου. Σπάνια συνόδευαν το ζευγάρι τα παιδιά τους…

  Στην Κυριακάτικη βόλτα της Μεγάλου Αλεξάνδρου, άκουγες εξεπιτούτου δυνατές συνομιλίες ζευγαριών φιλικών …πήγατε στην Έκθεση; Α! εμείς πήγαμε, ήπιαμε και μαύρη μπύρα…

…Εμείς θα πάμε το άλλο Σαββατοκύριακο… Ήταν το must της κοσμικότητας της εποχής.

  Κανείς δεν πήγαινε θάλασσα. Άλλωστε το μαύρισμα ήταν εκτός του τοτινού γούστου. Σαν τις σημερινές Κινέζες, που κυκλοφορούν το καλοκαίρι συνέχεια με ομπρέλα.

  Άσπρη – άσπρη και παχουλή με κόκκινα μάγουλα, ήταν η γόησσα της εποχής. Περί ορέξεως …κολοκυθόπιτα…

  Ακόμη και η Βουγιουκλάκη στην «Μανταλένα», είναι μια βαρκάρισσα με μαντήλα στο ψαροχώρι Μύκονο. Καταραμένη φτώχια, που καμιά σχέση δεν έχει με το σήμερα, που όλοι βαρυγκωμούμε γιατί δεν βρίσκουμε καρέκλα στην καφετέρια της πιάτσας…

  Τα Καμένα Βούρλα, το Λουτράκι, η Χαλκίδα, η Αιδηψός, ήταν τα πιο γνωστά και αριστοκρατικά παραθεριστικά κέντρα τότε.

  Σήμερα, αν προτείνεις μια τέτοια παραθέριση στη συμβία ή τα παιδιά σου, θ’ ακούσεις όσα δεν άκουσες…

 Αλλάζουν τα γούστα, οι συνήθειες, οι ευκαιρίες, οι εποχές. Και είναι καλό αυτό.

  Τα θερμά λουτρά στις λουτροπόλεις, ήταν μια πολύ διαδεδομένη συνήθεια παραθερισμού, με ιαματικές διαστάσεις. …Ααα! Εγώ κάθε χρόνο πάω στο Πόζαρ για τα ρευματικά μου… κι έτσι δεν πονάω όλο το χειμώνα…

  Η αμμοθεραπεία(!) ήταν επίσης μια πολύ συνηθισμένη εκδρομή – θεραπεία.

  Καθημερινά το καλοκαίρι ο μακαρίτης ο σκουπιδιάρης του δήμου μας, ο Στάθης, αφού τελείωνε με τα σκουπίδια, σκούπιζε το κάρο του και με μικρό αντίτιμο, φόρτωνε δεκαριά γυναίκες με τις ομπρέλες τους και τα συμπράγκαλα τους και τις αποβίβαζε παραλίμνια, μακριά απ’ τους λουόμενους στη λίμνη μας, όπου θάβονταν για 2-3 ώρες στη ζεστή άμμο!

  Ήταν μια πολύ αστεία εικόνα που έφτανε στο παράλογο, την τοτινή αθώα εποχή.

  Καθημερινά η λίμνη μας, που ήταν πεντακάθαρη, ήταν γεμάτη λουόμενους. Υπήρχε και αναψυκτήριο, ο «Μαύρος γάτος», του μερακλή Μάλλιου, που τηγάνιζε και ψάρια.

  Ένας τριτοκοσμικός παράδεισος, χωρίς επιτήδευση, δήθεν, νεοπλουτίστικη επίδειξη και ψεύτικη απόλαυση. Μια λεμονάδα του πάγου ήταν για μας ο ορισμός της ευτυχίας.

  Τις Κυριακές, η έγνοια μας ήταν να βρούμε μέσο να πάμε στη λίμνη του Αγίου, που ήταν τότε για μας το τέλειο των επιθυμιών μας.

  Φοιτητές, το όνειρο όλων μας, ήταν ν’ αγοράσουμε ένα σακίδιο, σαν αυτά που βλέπαμε στις πλάτες των λιγοστών μακρυμάλληδων ξέγνοιαστων ευρωπαίων. Ένα σακίδιο στην πλάτη και να φύγουμε… έστω μέχρι την Χαλκιδική, που τότε έμοιαζε άγνωστη και εξωτική για όλους μας, όσο η Κόστα Ρίκα.

  Το μόνο μαγαζί που πουλούσε –πανάκριβα- τότε σακίδια, ήταν του Κοντογούρη στην Αγίας Σοφίας. Είχε και το μόνο τότε φιρμάτο (Levis) τζίν.

  Φυσικά, μόνο τα χαζεύαμε κι ονειροπολούσαμε ταξίδια στην Jamaica… Κάποτε φτάσαμε με παρέα μέχρι την Καλλιθέα της Κασσάνδρας και είχαμε την εντύπωση ότι είμαστε στο νότιο ημισφαίριο.

  Ελάχιστοι χαίρονταν, τότε, την ομορφιά τη μοναδική μιας παρθένας Χαλκιδικής. Καμιά σχέση με το σήμερα.

  Τότε ο πλούσιος ξεχώριζε και στα πιο απλά πράγματα. Και πρώτα – πρώτα είχε αυτοκίνητο.

  Ζήτημα να ‘χε 10 καφετέριες η Σαλονίκη του ’70!

25 δραχμές είχε στου «Ντορέ» στο πάρκο του Λευκού Πύργου ένα ποτήρι ούζο με λίγο μεζέ, όταν στην ταβέρνα «Πλάτανος» της Αετοράχης, κάναμε γλέντι με 15 δραχμές.

  Οι αποστάσεις τότε φάνταζαν πολύ μεγάλες και δεν ήταν μόνο οι άσχημοι δρόμοι, αλλά και η νοοτροπία και η εντύπωση που είναι καρφωμένη στο μυαλό μας.

  Η απόσταση Σαλονίκη – Αμύνταιο είναι και ήταν πάντα ίδια και τότε υπήρχε τραίνο και με φτηνό φοιτητικό εισιτήριο, εμείς όμως όλοι, επισκεπτόμασταν το σπίτι μας Πάσχα, Χριστούγεννα και καλοκαίρι, σαν σημερινοί μετανάστες στην Ευρώπη… Ο χρόνος, η απόσταση, το μέγεθος, είναι σχετικές έννοιες που αντιλαμβάνεται διαφορετικά το μυαλό του ανθρώπου, ανάλογα με τις εμπειρίες του.

  Το καμπαναριό του Αη Νικόλα τότε μας φαίνονταν πανύψηλος πύργος, τώρα ένας νάνος.

  Η επταήμερη εκδρομή της 8^ης τότε Γυμνασίου (γύρος της Ελλάδας), γίνονταν συνοδεία κλινοσκεπασμάτων, αφού οι διανυχτερεύσεις των μαθητών γίνονταν στα σχολεία, με κρεβάτι τα θρανία. Κι όλων ο νους ήταν να βρεθούν, δήθεν τυχαία, τα μεσάνυχτα στις τουαλέτες του Σχολείου…

  Τα ξενοδοχεία στις εκδρομές άρχισαν γύρω στα ’65 κι ήταν σαν ν’ ανακαλύπταμε την Αμερική.

  Πρώτη διανυκτέρευση μας προς Θάσο, στην Τρίτη Γυμνασίου, ήταν το Γυμνάσιο της Έδεσσας! Τόσο μακριά φτάναμε τότε.

  Στην εφηβεία μας, που ο Προσκοπισμός ήταν η αγάπη και η διαφυγή μας, κάθε χρόνο εναλλάξ, είχαμε τη 15/ήμερη κατασκήνωση, μια στο Νυμφαίο και μια στην Κλεισούρα.

  Φορτωμένοι ανάκατα με σκηνές, καζάνια, μπαγκάζια, τρόφιμα, σε τρία Τζέιμς, ξεκινούσαμε για την εξωτική περιπέτεια του καλοκαιριού.

  Δεν θυμάμαι καμιά μάνα, κάποιον πατέρα, να μας ξεπροβοδίζει όταν κρεμόμασταν σαν μαϊμούδες στα ανοιχτά αυτοκίνητα που οδηγούσαν αδέξιοι οδηγοί φαντάροι.

  Τη φροντίδα μας σίγουρα είχε ο θεός των παιδιών, γιατί συνήθως οι τοτινοί γονείς ήταν το άκρως αντίθετο με τους σημερινούς, υστερικούς με την προστασία των παιδιών τους. Από το ένα άκρο στο άλλο, χωρίς το άριστο μέτρο των Αρχαίων.

  Και πάντα το φθινόπωρο, ο παλιόφιλος αρχηγός μας, ο Θωμάς, μας υπόσχονταν βροντοφωνάζοντας το ίδιο ψέμα …και του χρόνου θα πάμε κατασκήνωση στην Κατερίνη, στη θάλασσα!!! Πράγμα που ποτέ μας δεν χαρήκαμε. Ίσως γι’ αυτό έμεινε στη ψυχή μας σαν όνειρο άπιαστο κι ιδανικό.

  Η θάλασσα με τις 7/ήμερες, 15/ήμερες, ο φίλος μου ο Χρήστος ο δάσκαλος 30/ήμερες διακοπές, σχεδόν για τους πλείστους, άρχισε την «αμαρτωλή» δεκαετία του ’80.

  «Πασοκικό» φρούτο κι αυτό κι ας φτύνουν στον κόρφο τους πολλοί.

  Τότε ανακαλύψαμε την Νικήτη, την Σάρτη, τον Μαρμαρά, την Λευκάδα, την Κέρκυρα, την Θάσο… έναν άλλο άγνωστο, όμορφο, γελαστό, χαρούμενο κόσμο, που έμοιαζε μαγικός στα αχόρταγα νεανικά μας μάτια.

  Τώρα, το …διάλειμμα τελείωσε… Και μάλλον, το πακέτο πλέον «διακοπές», θα ξαναγυρίσει …στην πλαζ του Αγίου Παντελεήμονα. Δεν πειράζει, όλα είναι σχετικά.

  Η θεία μου η Μαρίκα, η ντάντε, κάθε χρόνο οι διακοπές της ήταν το πανηγύρι του Αμυνταίου. Έρχονταν απ’ το Σκλήθρο την Παρασκευή και έφευγε την Δευτέρα. Και ήταν ένα ετήσιο διαχρονικό έθιμο να την περιμένουμε, και πολύ το χαιρόμασταν όλοι και προπαντός αυτή.

  Ο κόσμος όλος γι’ αυτήν έφτανε μέχρι το Αμύνταιο… Και ήταν ευτυχισμένη και μείς μαζί της.

  Κι εγώ, αν μπορούσα να γυρίσω την κασέτα πίσω, θα προτιμούσα αντί Μαγιόρκα, Πουκέτ, Πάρο, να ‘μαι ξαπλωμένος στην πεντακάθαρη άμμο, παραλίμνια, ν’ ακούγεται βραχνιασμένα ένα …ξεκινάμε πάμε στα βαθιά… σ’ άλλες χώρες σ’ άγνωστα νησιά… απ’ το πικάπ του «Μαύρου Γάτου», να μυρίζεις φρεσκοτηγανισμένες πλατίκες και ρετσίνα, να ‘χω μια πείνα ανελέητη και να ονειρεύομαι …ταξίδια σ’ άγνωστα νησιά… Αυτές είναι διακοπές.