Η μικρή μας πόλη σβήνει, ο ορίζοντας γύρω κλείνει… άιντε… και καλή Σαρακοστή!

Γράφει ο Α.Θ.Ρ.  

(Από το ΠΕΡΙΣΚΟΠΙΟ που κυκλοφορεί)

  Πιθανόν όλα έχουν αρχή και τέλος στη ζωή. Ακόμα και οι πόλεις, και οι κοινωνίες κάποτε, σβήνουν και πεθαίνουν. Κι εμείς, ζούμε …τις τελευταίες μέρες της Πομπηίας!

  Θα πρέπει να ‘ναι κάποιος σε παράκρουση ή χαπακωμένος με «έκσταση», για να μην τον πιέζει η κατάρρευση της κοινωνίας, της πόλης, του περιβάλλοντος μας.

  Ήμασταν πολύ φτωχότεροι το 1960, αλλά  σαν  πόλη είχαμε ζωντάνια,   κίνηση,   κόσμο   στα μαγαζιά, τις ταβέρνες, τη βόλτα τα σινεμά, τη γειτονιά, τις αλάνες.

  Το τραίνο, τα λεωφορεία, πηγαινόφερναν συνέχεια ταξιδιώτες κι επισκέπτες.

  Δεκάδες φορτηγά είχε η πόλη, που κάναν καθημερινά δρομολόγια, μεταφέροντας εμπορεύματα.

  Εκατοντάδες οικογένειες αξιωματικών, καθηγητές, υπάλληλοι, νοίκιαζαν στα διώροφα τότε σπίτια των Αμυνταιωτών, δίνοντας ένα σίγουρο εισόδημα στους ιδιοκτήτες των.

  Οι μαθητές του Γυμνασίου – Λυκείου πλημμύριζαν με την παρουσία τους ακόμα και τις αυλές και τα πλυσταριά των ευτυχών κατόχων χώρων ενοικίασης, την τότε εποχή.

  Αυτό που περίπου γίνεται σήμερα με τα πιο τουριστικά μέρη της Ελλάδας το καλοκαίρι.

  Δημόσιες υπηρεσίες γεμάτες υπαλλήλους, που σήμερα, η μια μετά την άλλη, κουτσουρεμένες σε υπαλλήλους, ξεριζώνονται απ’ τα μικρά αστικά κέντρα προς το κέντρο.

  Κάτι ανάλογο έγινε τα τελευταία 100 χρόνια με το ξήλωμα και το ρήμαγμα των χωριών μας, ορεινών και πεδινών.

  Μια πορεία προς το συγκεντρωτισμό, τα μεγάλα αστικά κέντρα, σ’ αντίθεση με τα θρυλούμενα φληναφήματα περί αποκέντρωσης.

  Κάποτε είχαμε εργάτες που είχαν μόνιμη – σίγουρη δουλειά, σε κεραμοποιεία, ασβεστοποιία, στο οινοποιείο, το εργοστάσιο του Ξινού Νερού, σε κονσερβοποιία, στο σιδηρόδρομο.

  Είχαμε κτίστες, μαραγκούς, σιδεράδες, ραφτάδες, παπουτσήδες, αμέτρητους μπακάληδες, χασάπηδες.

  Είχαμε μετανάστες που έστελναν το τακτικό τους έμβασμα. Είχαμε πάμπολλους αγρότες.

  Ένα μελίσσι εργαζομένων, που σπάνια, εξόν απ’ τους τεμπέληδες, έμεναν από δουλειά.

  Παιδιά γεμάτα τα σχολεία, βούιζαν όλο ζωή, ζωντάνια και κινητικότητα.

  Δεν τρέμαμε τους τοτινούς βαρείς χειμώνες, έστω, με τη μια μόνο σόμπα να καίει σ’ όλο το σπιτικό.

  Δεν φοβόμασταν τον καύσωνα το καλοκαίρι.

  Δεν είχαμε φόρους, χαράτσια, δόσεις, χρέη, κι όλα αυτά τα μυστήρια δεσμά του δυτικού πολιτισμού, που μας έδεσαν χειροπόδαρα.

  Και πάμπολλοι, ιδίως οι έμποροι και οι επιστήμονες της εποχής, είχαν στην άκρη γερό κομπόδεμα για τους απογόνους τους.

  Τέτοιες μέρες η μικρή μας πόλη βρίσκονταν στον αστερισμό ενός ξέφρενου καρναβαλίστικου γλεντιού, που παράσερνε … νηστεύσαντες και μη νηστεύσαντες…

  Ένα γνήσιο λαϊκό πανηγύρι, χωρίς τις απαραίτητες σήμερα τονωτικές ενέσεις του δημοτικού ή κρατικού κορβανά, του τομέα «πολιτισμού»!

  Αυθόρμητο, ανθρώπινο, χαρούμενο, απροσποίητο, καρναβάλι ψυχοθεραπευτικό κι αναζωογονητικό, στην όντως πιεσμένη ζωή του ανθρώπου της τότε εποχής.

  Μια γιορτή που έρχονταν απ’ τα βάθη του παγανισμού, της ελευθερίας, του πρωτογονισμού.

  Γιορτή που έρχονταν απ’ το υποσυνείδητο και όχι τον φλοιό του εκπολιτισμένου καθωσπρεπισμού.

  Γιορτή που έρχονταν απ’ τη λατρεία της ζωής, της χαράς, της ομορφιάς, του σώματος, του κρασιού, του κεφιού, της ελευθερίας της κριτικής. Της ουσίας δηλαδή, αυτού που λέμε «Αρχαίος Ελληνικός κόσμος και κληρονομιά»!

  Απ’ τον Διόνυσο και όχι τον Γιαχβέ, του αυστηρού, στεγνού – πουριτανισμού των Εβραίων.

  Μπορεί σήμερα να ξαναγεννηθεί τέτοιο καρναβάλι;

  Σαφώς όχι. Όπως δεν μπορεί να ξανακτιστεί ο Παρθενώνας, αν επέμεναν στην προσπάθειά τους εκείνοι οι τυφλοί – φανατικοί νεοφώτιστοι και κατάφερναν να τον ισοπεδώσουν τελείως.

  Ήταν άθεοι, άτιμοι, πόρνοι, μέθυσοι, ξεφτιλισμένοι, αυτοί που λάτρευαν το έθιμο του καρναβαλιού και κάθε χρόνο έδιναν το τακτικό ραντεβού τους μασκαρεμένοι; Σαφέστατα όχι.

  Ήταν οι ίδιοι, αυτοί που, σκυθρωποί και σοβαροί, το Μεγαλοβδόμαδο βίωναν τα πάθη του Χριστού κι όλο γέλια και χαρά τσούγκριζαν το αβγό το βράδυ της Ανάστασης του!

  Αυτός είναι ο λαϊκός – αληθινός άνθρωπος.

  Αυτούς παίνεψε και είχε για μαθητές του ο Ιησούς, σε αντίθεση με τους «βαμμένους» πιστούς, Φαρισαίους.

  Θα μου πείτε, ποιος είσαι εσύ που ξέρεις περισσότερα και καλύτερα απ’ τον Δεσπότη – εκπρόσωπο του θεού στον τόπο μας;

  Εγώ τίποτε δεν ξέρω, εξόν από ένα, ότι μόνο ο Πάπας είναι αλάθητος. Είναι;;

  Και σίγουρα, ούτε η Κοζάνη, ούτε η Νάουσα, ούτε η Ξάνθη, η Πάτρα, η Αθήνα ή το Ξινό Νερό, αύξησαν την εγκληματικότητα τους και την προστυχιά τους, σε σχέση με το νεκρό – βουβό σήμερα Αμύνταιο, που κάποτε γιόρταζε το μοναδικό του καρναβάλι σ’ όλη την περιοχή.

  Έτσι για την ιστορία τώρα…

  Οι Κλεισουριώτες τη δεκαετία του ’20–’30, καθιέρωσαν το καρναβάλι του τότε Σόροβιτς.

  Έμποροι, λεφτάδες, ταξιδεμένοι, γλεντζέδες κι ανοιχτόμυαλοι, καθιέρωσαν το δεύτερο, μετά την Κοζάνη και την Νάουσα, καρναβάλι στην κεντροδυτική Μακεδονία, στο ανερχόμενο τότε Σόροβιτς.

  Σίγουρα όμως θα βρήκαν υπόβαθρο στο ντόπιο πληθυσμό, που διαφορετικά δεν θα έδενε τόσο πετυχημένα μια ξενόφερτη γιορτή.

  Κάθε ταβέρνα, καφενείο, καπηλειό, μέχρι το ’70, είχε ορχήστρα όλη τη βδομάδα των Απόκρεων.

  Το κρασί έρρεε άφθονο, τα γέλια, το γλέντι, τα τραγούδια στις παρέες δυνάμωναν, με αποκορύφωση την Κυριακάτικη παρέλαση των αρμάτων του καρναβαλιού.

  Κορυφαίο κοσμικό γεγονός ήταν ο αποκριάτικος χορός, συνήθως στη Λέσχη των Προσκόπων, των μοντέρνων ζευγαριών της εποχής.

  Πρώτο τραπέζι επισήμων ο Δήμαρχος με τους ανώτερους στρατιωτικούς με τις μοντέρνες για την εποχή αξιωματικίνες συζύγους, που λάνσαραν το ΤΟΠ της τότε μόδας, σε τουαλέτα.

  Πολλές φορές, πρόσκοποι τότε, κάμναμε τα γκαρσονάκια, με το ένα μας μάτι καρφωμένο στις εξώπλατες κι εξώστηθες τουαλέτες…

  Μικροί – μεγάλοι, κάθε βράδυ, όλη την εβδομάδα ντύνονταν καρναβάλια και γυρνούσαν σ’ όλα τα σπίτια, γνωστών – αγνώστων, της τότε πόλης. Κι όλα τα σπίτια ήταν ανοιχτά και κερνούσαν γλυκά και κρασί κι άλλαζαν ευχές και γέλια με τους καρναβαλιστές.

  Ποτέ δεν ακούστηκε κάποιο ατόπημα, μια κλοπή, ένα έγκλημα…

  Απλά, ξελάφρωνε η ψυχή των ανθρώπων, ανέξοδα και φυσιολογικά, χωρίς ψυχολόγους, ψυχίατρους, ψυχοφάρμακα και αφορισμούς… Μη… δεν πρέπει… τι θα πει ο κόσμος… Μη, τζίςςς…

  Και κανείς φυσικά –νορμάλ- δεν ντύθηκε ποτέ καρναβάλι Μεγαλοβδομαδιάτικα…

  Πρωταγωνιστές αυτού του Λαϊκού πανηγυριού της χαράς και της κοινωνικότητας για χρόνια, τη δεκαετία ’60-’70, ήταν οι μακαρίτες τώρα, πρώτους απ’ όλους, ο Σταύρος Μπάτσιος. Ένας αμίμητος ηθοποιός, σόουμαν, ένας σημερινός Λάκης Λαζόπουλος.

  Οι σοβαροφανείς, Τάκης Καναργελίδης και Παντελής Μπούκτσης. Ο Αντώνης Ραρρής, με αστείρευτο Κερκυραίικο ποιητικό οίστρο.

  Οι Κωτσοπουλαίοι (Κώτσος, Μήτσος), ο Βασίλης Κων/νου, οι Φιλιππαίοι (Χρήστος, Φίλιππας, Γιώργος).

  Ο Μαρκεζίνης, απαραίτητος συνεργάτης του Μπάτσιου.

  Ο Σωτηράκης ο Κόλες, ο Ντίτσιος, γραφικές κι αξιαγάπητες καρικατούρες ανθρώπινες και γήινες του τόπου.

  Κορμός των καρναβαλιστών ήταν η πολυπληθής «Χρυσή Νεολαία» της εποχής, που έγραψε στην πόλη τη δική της ιστορία.

  Μπίντσηδες, Παρπούληδες, Κιόσηδες, Καπετανοπουλαίοι, Ζούγκηδες, Ελληνίδηδες, Πετρουσιάνηδες, Χατζηκωνσταντίνου, ο Γιατρός Κων/νου, Τουρουτογλαίοι, Γιαγκούλης Στέφανος, Πετράκος, Κλιάνης, Ναούμ, Ζαφείρης, Λεωνίδας Κατσίκης, ο μακαρίτης Βαγγέλης Ζάρτσιες, ο Τάκης Παπακων/νου, Παπαϊωάννιδες, ο μακαρίτης Τρύφων Χατζής και… κάθε χρόνο και καλύτερα και πιο οργανωμένα, πιο μαγικά, πιο πλούσια…

 «Σάντα Μαρία», «Πύραυλος», «Τζαμί», «Χελώνα», «Άνοιξη», «Μπεκρήδες», «Μέγας Ναπολέων», «Μαιευτήριο», «Μάϊμον Μπάνκ»…

  Δουλειά, όρεξη, κέφι, άδολη χαρά, εθελοντισμός. Ό,τι καλύτερο για την κοινωνία, τον άνθρωπο.

  …Μέχρι… που κήρυξε αμείλικτο κι αδυσώπητο πόλεμο, ο Καντιώτης…

  Τέλη δεκαετίας του ’70… Ο πανίσχυρος κι αδιαπραγμάτευτος τότε Καντιώτης,  νίκησε μια Πύρρειο Νίκη. Και τώρα, την Κυριακή της Αποκριάς, βλέπεις μόνο μερικά αδέσποτα σκυλιά να τριγυρνούν βαριεστημένα κι αμήχανα στις έρημες πλατείες μας.

  Περαστικά μας και …καλή Σαρακοστή… Η οποία κρατάει σε μάκρος, χωρίς την προσμονή της Ανάστασης.

  Μακάρι για όλους μας, να ‘ναι ψέματα όλα αυτά…

Υ.Γ. (1) Ευτυχώς για τον τόπο, έτσι για την τιμή των όπλων, άντεξαν οι Γαλάτες – Ξινονερίτες και κρατάν το έθιμο με κέφι και ζωντάνια, και είναι καλό αυτό για όλο το Δήμο μας.

Υ.Γ. (2) Γεια σου ρε Στέλιο με το φωτογραφικό σου αρχείο – ντοκουμέντο του καρναβαλιού της πόλης μας. Τελικά, μόνο αυτό μας έμεινε να μας θυμίζει μια άλλη, χαρούμενη εποχή!