Με επιτυχία ολοκληρώθηκε η εκδρομή του Συλλόγου Αμυνταιωτών, Περιχώρων και Φίλων Θεσσαλονίκης «Ο ΑΜΥΝΤΑΣ» στο Μελένικο…

   Την Κυριακή 9/3/2025 ο Σύλλογος Αμυνταιωτών, Περιχώρων και Φίλων Θεσσαλονίκης «Ο ΑΜΥΝΤΑΣ» πραγματοποίησε με μεγάλη επιτυχία μονοήμερη οδική εκδρομή στο Μελένικο, όπου το βυζαντινό χρώμα φωτίζει την ιστορία του στο διάβα των αιώνων.

  Το λεωφορείο μας που κατακλύστηκε από ευδιάθετους ανθρώπους, έχοντας σύμμαχο τον ηλιόλουστο καιρό, αναχώρησε στις 8 το πρωί από το γήπεδο του ΠΑΟΚ. Η πρόεδρός μας κ. Ελένη Ελληνίδου, μάς καλωσόρισε με τις καλύτερες ευχές για ένα όμορφο ταξίδι στο ιστορικό Μελένικο, τονίζοντας ότι το ιδιαίτερο αυτό τουριστικό μέρος ξεχωρίζει για τα παλαιά ελληνικά αρχοντικά του, τα κελάρια του, και ότι η μακραίωνη παράδοση του κρασιού είναι ένας ισχυρός δεσμός και μια γέφυρα πολιτισμού και επικοινωνίας, που διαπερνά τα σύνορα και ενώνει τους δύο γειτονικούς λαούς.

   Κατά τη διάρκεια της διαδρομής προς τα ελληνοβουλγαρικά σύνορα, ο αντιπρόεδρός μας κ. Πέτρος Μπέσπαρης, με τις εξαιρετικές του γνώσεις, έδωσε εκπαιδευτική διάσταση στην εκδρομή μας, περιδιαβαίνοντας τα ιστορικά μονοπάτια του πάλαι ποτέ Μελένικου, της πλούσιας εμπορικής αυτής πόλης, που αποτελούσε το αξιολογότερο κέντρο του Ελληνισμού στο βόρειο τμήμα της Ανατολικής Μακεδονίας.

   Μετά τη δίωρη στάση στο Σαντάνσκι, όπου απολαύσαμε τον καφέ μας, φτάσαμε στον προορισμό μας.

   Το γραφικό Μελένικο, σκαρφαλωμένο σε μια βαθύσκιωτη χαράδρα νοτιο-δυτικά της Βουλγαρίας, εντυπωσιάζει για την παραδοσιακή αρχιτεκτονική του, αλλά και για τις ψηλές αμμώδεις «πυραμίδες» ή «οβελίσκους», που αλλάζουν συνεχώς σχήμα λόγω της διάβρωσης από τον αέρα, τη βροχή, τη ζέστη και το κρύο.

   Τα παλαιά αρχοντικά, οι πολλές εκκλησίες και τα ερείπια των μοναστηριών μαρτυρούν την ελληνική παρουσία, που για αιώνες αποτελούν σημείο αναφοράς στο εμπόριο και στα γράμματα.

   Το Μελένικο έως το 1913, οπότε και επιδικάστηκε στη Βουλγαρία μετά το τέλος του Β΄ Βαλκανικού Πολέμου και την υπογραφή της «Συνθήκης του Βουκουρεστίου», υπήρξε το σημαντικότερο ελληνικό κέντρο της περιοχής. Λίγες ημέρες μετά την υπογραφή της Συνθήκης, οι Έλληνες με θαυμαστή αξιοπρέπεια άφησαν τα αρχοντικά τους, άδειασαν τα κρασοβάρελά τους από το πασίγνωστο κρασί που το διατηρούσαν δροσερό στις «τρυπητές», τις υπόγειες στοές κάτω από τα σπίτια τους, πήραν λίγο χώμα στις χούφτες τους και εγκαταστάθηκαν, πρόσφυγες στο Σιδηρόκαστρο οι πιο πολλοί, λιγότεροι στις Σέρρες κι ακόμη λιγότεροι στη Θεσσαλονίκη ή σε άλλες πόλεις.

   Πίσω έμεινε, η λαμπρή ιστορία της πόλης με το πρότυπο σύστημα αυτοδιοίκησης (ονομαστό είναι το «Κοινόν του Μελενίκου», με το οποίο καταργούνταν οι κοινωνικές τάξεις και δινόταν η δυνατότητα ανεξαιρέτως «στους εκλεκτούς, στους φρόνιμους και ικανούς από τους πολίτας πάσης τάξεως» να συμμετέχουν ισότιμα στη διοίκηση του «Κοινού»), ακόμη, άφησαν πίσω τα πέντε σχολεία, τις εβδομήντα εκκλησίες και τα εκπληκτικά σπίτια.

   Ένα από αυτά είναι το φημισμένο αρχοντικό του Κορδόπουλου, που κτίστηκε το 1754 από τον πλούσιο Έλληνα παραγωγό και έμπορο κρασιού Μανώλη Κορδόπουλο και αποτελεί αντιπροσωπευτικό δείγμα της πρώιμης Εθνικής Αναγέννησης της Βουλγαρίας. Ο Μανώλης που ήταν ο τελευταίος εκπρόσωπος της οικογένειας, σκοτώθηκε τον Οκτώβριο του 1912 από τους Τούρκους.

 Το Αρχοντικό έχει τέσσερις ορόφους, οι δύο από αυτούς με πέτρες, που συνδέονται με επτά σκάλες. Οι δύο τελευταίοι όροφοι του αρχοντικού ήταν κατοικίες.

 Το πιο εντυπωσιακό δωμάτιο είναι ο ξενώνας, το οποίο είναι ένας μεγάλος χώρος, περίπου 90 τετραγωνικά μέτρα, με δύο σειρές από δώδεκα παράθυρα η καθεμία. Η επάνω σειρά από παράθυρα τα οποία δεν ανοίγουν, αποτελούν ένα μείγμα βενετσιάνικου και ανατολίτικου στυλ, ενώ η κάτω σειρά παραθύρων είναι χαρακτηριστικά της περιόδου της βουλγαρικής Εθνικής Αναγέννησης.

   Η οροφή του δωματίου είναι κατασκευασμένη από ξύλο και πλούσια διακοσμημένη, ο ήλιος απεικονίζεται στη μέση και οι δώδεκα γεωμετρικές μορφές στο τέλος συμβολίζουν τους δώδεκα αποστόλους και τους δώδεκα μήνες του έτους. Σταφύλια διαφόρων ποικιλιών απεικονίζονται πάνω στις ντουλάπες.

   Η τραπεζαρία ήταν το δωμάτιο όπου πέρα από τα καθημερινά γεύματα, γινόταν και οι εμπορικές διαπραγματεύσεις.

   Στο υπνοδωμάτιο οι γυάλινες διακοσμήσεις γίνονται σε διαφορετικά στυλ. Το τζάκι έχει τη μορφή μιναρέ στον οποίο υπάρχει ορθόδοξος σταυρός, γεγονός που υποδηλώνει ότι οι εθνότητες που κατοικούσαν στην περιοχή εκείνη συνυπήρχαν.

   Στην καλοκαιρινή βεράντα υπάρχει ένα ηλιακό ρολόι από πέτρες, το οποίο χαρακτηρίζεται από μεγάλη ακρίβεια.

   Ο κάτω όροφος της κατοικίας αποτελείται από μακριές σήραγγες σκαμμένες βαθιά στον βράχο όπου βρίσκονται τα κελάρια του ντόπιου κόκκινου κρασιού. Τα κελάρια χωράνε 300 τόνους κρασί και το μεγαλύτερο βαρέλι μόνο του χωράει 12,5 τόνους κρασί. Για τη σωστή αποθήκευση του κρασιού, υπάρχει σύστημα εξαερισμού με ειδικούς αγωγούς στις σήραγγες. Λόγω του γεγονότος ότι οι σήραγγες είναι τοποθετημένες μέσα στο βράχο, διατηρούν πάντα σταθερή θερμοκρασία 9-12 βαθμούς.

   Η οικία Κορδόπουλου ανακαινίστηκε την περίοδο 1974-1980 και σήμερα είναι ένα ιδιωτικό μουσείο με ειδικό χώρο για γευσιγνωσία κρασιού το οποίο επισκέπτονται περίπου 30.000 τουρίστες κάθε χρόνο.

   Δίπλα από το αρχοντικό διασώζονται τα ερείπια της οικογενειακής εκκλησίας που ήταν αφιερωμένη στην Αγία Βαρβάρα.

   Μετά τη ξενάγηση, κατηφορίσαμε σε ένα παλαιό αρχοντικό που έχει μετατραπεί σε ξενώνα - ταβέρνα, όπου φάγαμε με συνοδεία ζωντανής μουσικής. Οι μουσικοί, αν και Βούλγαροι στην καταγωγή, τραγούδησαν ελληνικά τραγούδια και απογείωσαν το γεύμα μας με κέφι και χορό.

   Στον δρόμο της επιστροφής και πριν κάνουμε την στάση για τον απογευματινό μας καφέ στην Πλατεία του Σιδηροκάστρου, ο κ. Πέτρος Μπέσπαρης μάς θύμισε τις σπουδαίες προσωπικότητες που κατάγονταν από το Μελένικο, ανάμεσα τους ο δικαστικός και πολιτικός στη συνέχεια Αναστάσιος Πολυζωίδης, ο οποίος έλαβε μέρος στην Επανάσταση του 1821 κατά των Τούρκων και το 1832 αρνήθηκε να υπογράψει την απόφαση καταδίκης σε θάνατο του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη. Από το Μελένικο καταγόταν επίσης και η ονομαστή οικογένεια των Χρηστομάνων με προσωπικότητες λαμπρές στο χώρο των τεχνών και των γραμμάτων. Ο πιο γνωστός είναι ο Κωνσταντίνος Χρηστομάνος (1867-1911), ο ιδρυτής της «Νέας Σκηνής» στην Αθήνα το 1901.

   Είχε, πλέον, σκοτεινιάσει όταν επιβιβαστήκαμε στο λεωφορείο για τη Θεσσαλονίκη. Τα όμορφα τραγούδια που επιμελήθηκε, το αναπληρωματικό μέλος του Δ.Σ. του Συλλόγου μας κ. Νικολέτα Κιόση, μάς συνόδευσαν μέχρι το τέλος της εκδρομής με κέφι, στο οποίο έδωσε ιδιαίτερο παλμό η ταμίας μας κ. Άννα Κιόση.

   Σε ένα κλίμα χαράς και ικανοποίησης ανανεώσαμε το ραντεβού μας για το επόμενο ταξίδι αναψυχής που θα προτείνει το Δ.Σ. του συλλόγου μας.

 Καλή αντάμωση!

 Μαρίνα Κάγκα

 Γενική Γραμματέας του Συλλόγου «Ο ΑΜΥΝΤΑΣ»