Γιατροί και νοσηλευτές, στη δίνη του πολέμου…

 (Του Α.Θ.Ρ., από το ΠΕΡΙΣΚΟΠΙΟ που κυκλοφορεί)…

…Αφιερωμένο στους βουτηγμένους στο αίμα και την απόγνωση, γιατρούς και νοσηλευτές, της σφαγιαζόμενης Γάζας του Λιβάνου…

 …Αφιερωμένο στους ήρωες μαχητές Έλληνες, του 1940 – 49!

   Σπρωγμένος απ’ τη ζοφερή καθημερινή δημοσιότητα που εισβάλει στο σαλόνι μας (ευτυχώς εικονικά), με τις φοβερές εικόνες των βομβαρδισμένων κτηρίων, τα διάσπαρτα πτώματα στους δρόμους της ισοπεδωμένης Γάζας, τη πληττόμενη Βυρηττό, φυσικά κι από επαγγελματική (έστω πρώην) διαστροφή, θα προσπαθήσω να παρουσιάσω τον άλλο σημαντικό υπεράνθρωπο, «εργαζόμενο», εκτός απ’ τους στρατιωτικούς στις συνθήκες του πολέμου, που είναι οι γιατροί και νοσηλευτές.

   Ο πόλεμος, που ανατρέπει βίαια κι απρόβλεπτα αυτή την κατακτημένη από αιώνες ανθρώπινη λογική, την κανονικότητα, την οργάνωση, την τάξη που χαρακτηρίζει την ζωή των ανθρώπων στην ειρήνη, είναι επόμενο να φέρνει ένα περιβάλλον πραγματικής κόλασης, αναρχίας, διάλυσης, εκτός των άλλων και στον χώρο και τις συνθήκες δουλειάς, σε γιατρούς και νοσηλευτές, που βουτηγμένοι στο αίμα, την αγωνία, τον πόνο, τα βογγητά, την βρώμα, τον θάνατο, να προσπαθούν απεγνωσμένα, σε συνθήκες καταστροφής, να κρατήσουν στη ζωή, τσακισμένους ανθρώπους.

   Μια εικόνα απόλυτης φρίκης, σιχασιάς και κινδύνου, που θα ‘πρεπε ν’ αντιμετωπίσουν άμεσα, οι γιατροί και νοσηλευτές, ήταν σίγουρα και εκείνων των πολλών εκατοντάδων τραγικών κρατούμενων στο Άουσβιτς, που εγκαταλείφθηκαν στο φοβερό αναρρωτήριο του στρατοπέδου, το ’45!

   Χολεριασμένοι, ψωριασμένοι, φυματικοί, καχεκτικοί, κατάκοποι, που ήταν αδύνατον να ακολουθήσουν την αξιοθρήνητη φάλαγγα φαντασμάτων, μέσα στο καταχείμωνο (Γενάρης ’45), που οδηγούσαν οι ναζί τους λοιπούς χιλιάδες κρατούμενους προς το εσωτερικό της Γερμανίας, όταν πλησίαζαν τα τανκς του κόκκινου στρατού στο Άουσβιτς, κι έπρεπε να κρύψουν ένα έγκλημα πρωτόγνωρο, κατά της ανθρωπότητας!

   Οι κατάκοιτοι χολεριασμένοι, όταν μέσα σε πλημύρα διαρροϊκών κενώσεων, αφού η νόσος προκαλεί μέχρι 30-40 διάρροιες το 24ωρο, μέχρι την αφυδάτωση, την ακαμψία και έναν ανώδυνο θάνατο (φρίκη!).

 - Primo Levo, Ιταλός κρατούμενος που έγραψε για τη φρίκη του Άουσβιτς: …«Αυτούς τους αρρώστους είχαν να περιθάλψουν οι γιατροί κι οι νοσοκόμοι, ενός άλλου, πληγωμένου κι αυτού βαριά έθνους»… (27 εκατ. νεκρούς τον Β’ Παγκόσμιο είχαν οι Σοβιετικοί)!

   Έφεδρος Λοχίας, αρχινοσοκόμος «κινητού ορεινού χειρουργείου», στη πρώτη γραμμή στα Κορέστια, στον Ελληνο – Ιταλικό πόλεμο ο πατέρας μου, θυμόταν μέχρι τα 93 του που «έφυγε», το  όνομα του πρώτου τραυματία, του πρώτου δικού μας νεκρού, που έγραψε ο ίδιος στο βιβλίο του χειρουργείου του 28^ου Συντάγματος! (Λυπάμαι που δεν τα σημείωσα!).

   Δεν ξέχασε ποτέ τον ανατριχιαστικό ήχο του χειροκίνητου πριονιού των χειρουργών, που έκοβαν πόδια μισο – ακρωτηριασμένων, ή όταν η γάγγραινα άρχιζε, στα πόδια με τα συχνά κρυοπαγήματα…

   Είδε θωρακοτομές, κρανιοτομές, κοιλιοτομές, σε χειρουργείο σε αντίσκηνο, με γεννήτρια και ράντζα.

   Θυμόταν τα λόγια του τότε διάσημου καθηγητή χειρουργικής Αθηνών, του Γερουλάνου, πού ήρθε όπως και οι πλείστοι καθηγητές, σαν επίστρατος στο μέτωπο… «Εδώ είναι το καλύτερο πανεπιστήμιο για έναν νέο χειρουργό»!

   Ήξερε τα ονόματα των τότε διάσημων χειρουργών καθηγητών, Σκλαβούνου, Κόκκαλη…

   Εγώ, είμαι διαχρονικός θαυμαστής των χειρουργών. Όπως δηλώνει κι εκείνη η παλιά ιατρική ατάκα… «Οι παθολόγοι, πολλά ξέρουν, λίγα κάνουν…

 Οι χειρούργοι, λίγα ξέρουν, πολλά κάνουν…

 Οι δερματολόγοι, τίποτε δεν ξέρουν και τίποτε δεν κάνουν»!

 (Σίγουρα, αυτό ίσχυε παλιά, για να μην αδικούμε σήμερα τους δερματολόγους)

   Το πρώτο διάστημα της φθινοπωρινής επίθεσης του ’40, μετά την επίθεση και τη σταθεροποίηση των πραγμάτων, μεταφέρονταν με οχήματα για χειρουργείο και νοσηλεία, στο Νοσ. Φλώρινας. Σύντομα όμως διαπίστωσαν την επιβάρυνση και την ταλαιπωρία των τραυμάτων, στον κακοτράχαλο δρόμο Πρέσπες – Φλώρινα, κι έτσι χειρουργούνταν επί τόπου!

    Μάλιστα, τον πρώτο καιρό νοσηλεύονταν ‘Έλληνες και Ιταλοί τραυματίες, με την ίδια φροντίδα νοσηλείας, στο ίδιο αντίσκηνο! Αργότερα ξεχώρισαν τις εθνότητες, γιατί αστειευμένοι, αλλά χωρίς μίσος οι Έλληνες τραυματίες έριχναν κράνη κι αντικείμενα στους απέναντι Ιταλούς και προκαλούσαν ένταση και φασαρία στο περιβάλλον ενός θεραπευτηρίου… κι εννοείται, όλ’ αυτά, από νέους ανθρώπους, που χάσαν το πόδι τους, που γίναν ανάπηροι ισόβια, που άλλαξε τραγικά η μετέπειτα ζωή τους…

   Ακόμη και σε συνθήκες πολέμου όμως, μπορεί να υπάρξει πολιτισμός, ανθρωπιά, αξιοπρέπεια, παλληκαριά! Κι αυτή την ουσιαστική λεπτομέρεια είχε ο πόλεμος του ’40 – ’41…

   Θυμόταν ο πατέρας μου και το σημείο που ρίξαν όλο το χειρουργικό – ιατρικό υλικό στον Αλιάκμονα, για να μην πέσει στα χέρια των Γερμανών, στην οπισθοχώρηση, μετά τη συνθηκολόγηση Τσολάκογλου, που έβαζε τέλος στον πόλεμο…

   Άνοιξη του ’44, με κλειστό φάκελο στη τσέπη, που του έδωσε ο «στρατολόγος» του ΕΛΑΣ στο Αμύνταιο, ο Θωμά Σταγιόπουλος, πέρασε στο Ραντόσι, έξω απ’ τον Φανό, όπου «βασίλευε» η «Ελεύθερη Ελλάς» του ΕΛΑΣ. (Στο σημείωμα του «στρατολόγου» , παρουσιάζονταν το ποιόν του νέου εθελοντή).

   Στη δήλωση στοιχείων του, κι όταν είπε ότι ήταν νοσοκόμος χειρουργείου το ’40 - ΄41, αυτόματα αναγορεύτηκε «υπεύθυνος υγειονομικού» της μονάδας του.

   Με άλογο και συνοδό αντάρτη – οδηγό, βουνό – βουνό, έφτασε Γρεβενά, όπου υπήρχε αποθήκη του ΕΛΑΣ υγειονομικού – επιδεσμικού υλικού, που έφερε στη μονάδα του.

   Διοικητή, είχε τον Εδεσσαίο Γιώργο Γεωργιάδη, πρώην μόνιμος αξιωματικός του στρατού, που προσχώρησε στον ΕΛΑΣ, κι αργότερα το ΄49, ο «αντιστράτηγος» (πρώην τσαγκάρης) Γούσιας, του χρέωσε την αποτυχία του ΔΣΕ στην επίθεση τους στην Έδεσσα, του πέρασε ένα ψευτο – στρατοδικείο, κι εκτέλεσε αυτό το παλληκάρι, τον Γεωργιάδη!

   Φθινόπωρο ’44, κι ο ΕΛΑΣ δίνει σκληρή μάχη στον Βαθύλακο Κοζάνης, όπου έχουν οχυρωθεί με άφθονο πολεμικό υλικό και τρόφιμα, οι ΠΑΟτζήδες και συνεργάτες των Γερμανών, που τώρα πλέον εγκατέλειπαν την Ελλάδα, οι φίλοι τους…

   Τελικά το «κάστρο» της αντίδρασης, σχεδόν όλης της Δυτ. Μακεδονίας πέφτει στα χέρια του ΕΛΑΣ και στημένοι στη σειρά, στην πλατεία, οι αιχμάλωτοι πλέον σκληροί μαχητές (οι πλείστοι Τουρκόφωνοι), ακούνε τον καπετάν Υψηλάντη (Αλέξανδρος Ρόσιος), που με το πιστόλι στο χέρι, φωνάζει… «που είναι τα όπλα σας;»… βουβαμάρα οι αιχμάλωτοι!

   …«Πού κρύψατε τα όπλα;». με την ερώτηση, ακουμπάει το πιστόλι στο κεφάλι στον πρώτο… βουβαμάρα… Μπάμ! Και πέφτει ξερός, πρώτος, δεύτερος, τρίτος… Έσπασαν, κι έδειξαν τα κρυμμένα βαριά Γερμανικά όπλα. (Τον Σιατιστινό Αλ. Ρόσιο, τον είχαμε υπεύθυνο στην Νομ. ΠΑΣΟΚ Φλώρινας, γύρω στα 80-85! Κοντούλης, ασπρομάλης, με ζωηρές κινήσεις και λόγο).

   Έξω απ’ το στρατόπεδο των αιχμαλώτων του Βαθυλάκου, ούρλιαζαν, καταριόταν και με δυσκολία συγκρατιόνταν οι χήρες και τα ορφανά του Μεσόβουνου, των Πύργων, που ζητούσαν αίμα και εκδίκηση, για τους αδικοχαμένους δικούς τους. Η άλλη πλευρά, μιας Ελληνικής τραγωδίας…

   Άγρια, φοβερά, αιματοβαμμένα χρόνια, που κανείς λογικός δεν αποζητάει, αλλά και δεν πρέπει να ξεχνάει…

   Ο καπετάνιος Γεωργιάδης, στον Βαθύλακο, είναι άρρωστος με πυρετό και ψευτο – γιατροπορεύει ο νοσοκόμος πατέρας μου, με κινίνα και βεντούζες…

   Με το θάρρος του προσωπικού «θεραπευτή», του λέει… «Καπετάνιε, κάτω στους αιχμαλώτους, υπάρχει κι ένα παιδί 13-14 χρονών»…

   …«Πάρτο και βγάλτο απ’ το στρατόπεδο και να εξαφανιστεί μέσα στη νύχτα», διέταξε ο Γεωργιάδης! Όπως κι έγινε…

   Πολύ εύλογα και αποδεκτά, ίσως χαμογελάσει ο ανεξάρτητος παρατηρητής και πει, ότι όλ’ αυτά τα «γραφικά» που αναφέρεις, για τις δυσκολίες και τις θυσίες μιας περιόδου ’40-΄45 στην πατρίδα μας, είναι αφήγημα για παιδιά, σε σχέση με ότι ακλούθησε το ’46-’49! Και θα ‘χει απόλυτο δίκιο στην εκτίμηση του.

   Ξεφυλλίζοντας, αποσπασματικά, εικόνες, καταστάσεις, απ’ το αυτοβιογραφικό «Γιατρός σε τρείς πολέμους» του γιατρού Στέφανου Χουζούρη και το «Διαθέσαμε τη ζωή μας», του γιατρού Επαμεινώνδα Σακελλαρίου, Διευθυντή Υγειονομικού του ΔΣΕ, όπως και σχετικά site στο διαδίκτυο, απορείς και ξαφνιάζεσαι στο μέχρι που μπορεί να φτάσει ένας μέσος άνθρωπος, σε συνθήκες που επιβάλει η ανάγκη του πολέμου, της καταστροφής, του ολέθρου, στην αγωνία για επιβίωση, για την αντιμετώπιση τραυματία, του ετοιμοθάνατου, ιδίως, σε συνθήκες ενός αντάρτικου κι ανορθόδοξου πολέμου. (Αυτό που σήμερα συμβαίνει στη Γάζα)…

   Εκείνο το βλέμμα πόνου, απόγνωσης και ικεσίας, που ζητάει βοήθεια απ’ τον γιατρό – νοσηλευτή ο βαριά τραυματίας, ιδίως σε συνθήκες αντάρτικου αγώνα, που περιγράφουν οι γιατροί που τα έζησαν, είναι πληγή στη θύμηση, αθεράπευτη στο χρόνο…

   Ξεχωρίζω τελείως τις συνθήκες παροχής ιατρο – νοσηλευτικής φροντίδας, όπως όλοι αντιλαμβανόμαστε, του αντάρτικου, απ’ αυτές που παρέχονται ακόμη και σε συνθήκες πολέμου, απ’ τη κρατική δομή.

   Η έλλειψη υλικών, υποδομών, ανθρώπινου δυναμικού, στοιχειώνει τη μια πλευρά, ακόμη κι όταν η κρατική δομή έχει συνθήκες Αλβανίας και Χότζα, όπου προωθήθηκε το μεγαλύτερο ποσοστό τραυματιών του ΔΣΕ, το ’46-’49.

   Ιδίως στο νοσοκομείο Κορυτσάς που είχε 200 άτομα Ιατρο – νοσηλευτικό προσωπικό, λιγότεροι προωθήθηκαν στο νοσοκ. Ελβασάν. Υπήρχε και ταξινόμηση, σε σχέση με το Ιατρικό πρόβλημα και την προώθηση του τραυματία αντάρτη.

   Για οφθαλμολογικά, προωθούντα στην Ουγγαρία, για ορθοπεδικά, στην Ανατ. Γερμανία, για πνευμονολογικά, σε Πολωνία, Ρουμανία!

   Κάποιοι αριθμοί, νομίζω ότι περιγράφουν πιο παραστατικά αυτά που περιλαμβάνονται με την έννοια «Ελληνικός Εμφύλιος ’45 – ’49.

   Ο καθηγητής «Σύγχρονης Ιστορίας» Ν. Μαραντζίδης, υπολογίζει σε 100 χιλ. ενόπλους, όσους ενεπλάκησαν, από μεριάς ανταρτών, στη σύγκρουση ’45 – ’49.

   Το ’48, στη κορύφωση της μάχης του Γράμμου, οι μαχητές είναι γύρω στις 25.000!

   100 χιλ. στρατευμένοι νέοι, φίλα προσκείμενοι στην αριστερά και το ΕΑΜικό κίνημα, «αναμορφώθηκαν» κι αποκλείστηκαν σε Μακρόνησο, κι αποκόπηκαν απ’ την ενίσχυση με φίλες δυνάμεις του ΔΣΕ.

   Ποιοι και πόσοι ήταν οι γιατροί, που δώσαν το παρών και την επιστημονική τους προσφορά στον αντάρτικο στρατό;

   Σαν πρώτους των πρώτων γιατρούς που βγήκαν το ’46 στο βουνό, αναφέρονται οι Νίκος Παλιούρας ή Κοκολιός και Β. Δαδαλιάρης, ο Νώντας Σακελαρίου, ο Τάκης Σκύφτης, ο Γ. Τζαμαλούκας, που ήρθε απ’ τη Βιέννη για το αντάρτικο και αναφέρεται σαν ο «πατέρας της αντάρτικης χειρουργικής»! ο Δημ. Γρίβας, Μιχ. Ορφανός και Νικ. Μαγκάκης.

   Κάποτε, πιάστηκε αιχμάλωτος ο γιατρός του κυβερνητικού στρατού Βασ. Πετρόπουλος (τον είχαμε καθηγητή «Παιδικής χειρουργικής» στη Σαλονίκη το ’70). Ο Πετρόπουλος λοιπόν, δε δεχόταν να χειρουργεί αντάρτες, χωρίς στοιχειώδη εργαλεία. Μόλις όμως είδε τον Τζαμαλούκα να χειρουργεί με ακονισμένο μαχαίρι, ντράπηκε κι άρχισε κι αυτός… το έργο…

   Ο Σακελλαρίου, γράφει στο βιβλίο του, ότι όλο το ’46 – ’47, δεν είχε ένα χειρουργικό ψαλίδι, που με χαρά απόκτησε κάποτε, σε κάποια λάφυρα του στρατού!

   Συνέχεια σε ονόματα ανταρτο – γιατρών: Η μικροβιολόγος Κάιτη Γκιζέλη, Α. Δάμκας, ο Φωτόπουλος, Μπαρτσιώτας, Τράγκας κι ο Φλωρινιώτης Γ. Νεδέλκος.

   Υπήρξαν και ξένοι εθελοντές. Τα ψευδώνυμα τους ήταν: οι Μήτσος και Θεόδωρος (Βουλγαρία), οι Ιπποκράτης, Άρης (Πολωνία), ο Τίμπορ (Ουγγαρία).

   Ξεχωριστή παρουσία, ο καθηγητής Χειρουργικής Αθηνών Πέτρος Κόκκαλης, που έγινε κι υπουργός Υγείας στην κυβέρνηση του βουνού.

   Οι γιατροί που αιχμαλωτίστηκαν απ’ τον κυβερνητικό στρατό, ήταν συνολικά 6 σε αριθμό.

   Απ’ την Κύπρο ήρθε οικογενειακώς στο βουνό, ο οφθαλμίατρος Βασιλείου, πατέρας του πριν 15αριά χρόνια προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας.

   Στη μάχη της Φλώρινας 12-13/2/49, χρησιμοποιήθηκαν (αντάρτες) 1.000 τραυματιοφορείς, οι τραυματίες ήταν 1.557(!) οι νεκροί 700(!)/ Το χειρουργείο τους ήταν στο Πισοδέρι. Οι περισσότερες τραυματιοφορίνες, ήταν κορίτσια της Πρέσπας. Κάθε φορείο είχε 4 τραυματιοφορείς, κι ήταν φτιαγμένο από κλαδιά δένδρων.

   Η Ευανθία Ζωίδη, απ’ το Μονόπυλο Καστοριάς, γράφει… «Το ’48, στα Κρούσια του Γράμμου, σε κείνη τη φοβερή μάχη για 70-72 μέρες, ξεκινούσαν τα φορεία με τους τραυματίες στις 5 το απόγευμα, κι έφταναν στο σημείο που μπορούσαν να τους βάλουν στα φορτηγά για το νοσοκομείο της Αλβανίας, στις 10 το πρωί»!

   Στη Γράμμουστα του Γράμμου, ο Επαμεινώνδας Σακελαρίου, είχε φτιάξει με οδηγίες του, νοσοκομείο για 1.500 κρεβάτια. 10 σειρές κορμών σταυρωτά, σκέπαζαν τους θαλάμους και το χειρουργείο.

   Έφτιαξε σχολή Υγειονομικών στελεχών 5μηνης φοίτησης, που αποφοίτησαν 152 στελέχη, με βαθμό ανθυπολοχαγού. Σχολή 3μηνης φοίτησης για νοσοκόμες, απ’ όπου αποφοίτησαν 300 κορίτσια.

   Ο κάθε αντάρτης, είχε εγχειρίδιο «πρώτων βοηθειών» γραμμένο απ’ αυτόν, απλά και κατανοητά, για αντιμετώπιση τραυματισμού αμέσου ανάγκης.

   Το ’49, το τελευταίο και πιο εντυπωσιακό νοσοκομείο των ανταρτών, πάλι με οδηγίες του Σακελλαρίου, έγινε σε σπηλιά έξω απ’ το Βροντερό Πρεσπών, αφού έγινε τεράστιος εκβραχισμός από συνεργείο εργατών, ο χώρος που διανοίχτηκε, κάλυπτε διώροφα κρεβάτια, 200 τραυματιών! Ήταν απόλυτα προστατευμένο απ’ τη αεροπορία, που κύρια ήταν ο εξολοθρευτής του αντάρτικου στρατού!

   Ποιο ήταν το φάρμακο, που ζωντάνευε πραγματικά, σε κάποιες μέρες, τον τραυματισμένο αντάρτη, που μέρες πριν ψυχορραγούσε;

   Το νεαρό της ηλικίας του και η σκληραγωγία του, ο καθαρός βουνίσιος αέρας, το καλό φαγητό (πάντα οι τραυματίες τρέφονταν με ιδιαίτερο, σε σχέση με τους μαχητές, συσσίτιο), αλλά πάνω απ’ όλα, το πείσμα του κι η πίστη του, στο δίκιο του αγώνα τους! «Πολεμιτατζήδες», έτσι τους έλεγαν οι αντάρτες.

   Υπήρχαν και στο βουνό… Άρρωστοι, σε κάθε πόλεμο τέτοιοι, μια υστερία πανικού, ψιλοψύχωσης που παθαίνουν κάποιοι μαχητές και γίνονται ανίκανοι για μάχη, υπήρξαν και στο αντάρτικο, κι ήταν λογικό, όταν τους θέριζαν τα μυδράλια και οι βόμβες των αεροπλάνων και πυρπολούσαν το σύμπαν οι Ναπάλμ, να χάνουν κάποιοι τα λογικά τους…

   Το ’49, υπήρχε άφθονο ιατροφαρμακευτικό υλικό, κοντά στο λοιπό πολεμικό, απ’ τις γύρω σοσιαλιστικές χώρες, τον Ερυθρό Σταυρό τον Διεθνή και οργανώσεις φιλανθρωπες της Ευρώπης.

   Στο νοσοκομείο της Πρέσπας, υπήρχε μέχρι και εργαστήριο που έφτιαχνε «φυσιολογικό ορό», απαραίτητο για τους τραυματίες. Υπήρχε τμήμα κωφών, απ’ τις εκρήξεις των βομβών, φαγητό εξασφάλιζαν 18 χιλ. πρόβατα κι 700 άλογα για μεταφορές υλικών, κοντά στα σύνορα με Αλβανία. Το νοσοκομείο, έφτασε στην ακμή του, να έχει 1.200 τραυματίες, με πάνω από 400 άτομα προσωπικό! (Επα. Σακελλαρίου, για τη μάχη του Γράμμου το ’48… «στο τέλος είχαμε φτάσει να ‘χουμε 4 χιλ. τραυματίες, απ’ τους 10 χιλ. μαχητές του Γράμμου!»).

   Απ’ αυτούς όμως τους 4 χιλ., ένας αριθμός ξαναγύρισε μετά από μέρες στη μάχη. Αν υπολογίσουμε και τους νεκρούς, για τους οποίους δεν έχουμε στοιχεία, χάσαμε στον Γράμμο το 50% των μαχητών(!) στις 70 μέρες που κράτησε η μάχη. (Μια άλλη σημερινή Γάζα!).

   Ο Σακελαρίου γράφει για κάτι απρόβλεπτο στις συνθήκες του αντάρτικου.

   Κοντά στο χωριό Μελάς, στα Κορέστια, στη μάχη του Μπίκοβιλ, πέθαναν 180 αντάρτες από υποθερμία, επειδή πέρασαν μέσα από ένα ποτάμι, καταχείμωνο και βράχηκαν, χωρίς να φροντίσουν, στις συνθήκες μάχης, να στεγνώσουν!

   Περίπου το ίδιο περιγράφει για την κατάληψη της Νάουσας, μέσα στο καταχείμωνο το ’49, όταν οι επιστρατευμένοι Ναουσαίοι, ιδίως γυναίκες με ελαφριά ενδυμασία, πέθαναν οι μισοί στο πέρασμα τους στο Βέρμιο, απ’ το κρύο!

   Κι ο ίδιος γράφει… «Όταν λέμε «επιστρατευμένοι», ήταν βίαια επιστρατευμένοι. Ποιος θα ερχόταν εθελοντής… τον χάναμε από κακουχίες»…

   Στη Νάουσα πιάσαν αιχμάλωτο και πήραν μαζί τους και τον ανθυπίατρο του στρατού, Μένιο Νασιάκο.

   Στη μάχη της Φλώρινας, στη βάση της Υγειονομικής μονάδας στο Πισοδέρι, υπήρχαν 6 χειρουργοί! (Σακελλαρίου)… «Η μάχη της Φλώρινας, υπήρξε η φονικότερη κι η σκληρότερη μάχη απ’ όσες έδωσε ο ΔΣΕ όλα τα χρόνια! Μια ταξιαρχία ολόκληρη, του καπ. Λευτεριά, διέσπασε τον κυβερνητικό κλοιό, μπήκε στη πόλη, αλλά εγκλωβίστηκε εκεί και χάθηκε όλη! 1.550 τραυματίες και μια χαμένη ταξιαρχία… Για νεκρούς δεν ξέρω! (ήταν περίπου 700). Μια καταστροφή»…

   (Χουζούρης Στέφανος)… «Περίεργος γίνεται ο άνθρωπος στον πόλεμο, κι ιδίως στον εμφύλιο»… Στο κέντρο μιας πλατειούλας (Πρέσπες), στήσαμε πρόχειρο παλκοσένικο κα απέναντι αμφιθεατρικά, σ’ ένα μικρό ανηφοράκο, ξύλινες κερκίδες… Κάθε τόσο σκαρώναμε πρόχειρους θιάσους, απ’ τους τραυματίες, χορωδίες από ναυτεργάτες, που τραγουδούσαν παλιές καντάδες, αεροπόρους και γενικά ανθρώπους των πόλεων, ντουέτα λαϊκά, επαναστατικά και περνούσαν οι τραυματίες μας, τον χρόνο και τον πόνο τους…

   Ήρθε καιρός (’49) και μπήκαμε σε βαπόρια σοσιαλιστικών χωρών… πάνω από 80 χιλ. κόσμος, που απ’ αυτούς οι μισοί μάχιμοι ή ανάπηροι… μαζί μας ήταν και χιλιάδες γυναικόπαιδα. Πολλοί απ’ αυτούς, βλέπαν πρώτη τους φορά καράβι!

   Στο αδράχτι του γερανού του καραβιού, μπήκαν ανάκατα διάφορα κλαπατσίμπαλα. Κατσαρολικά, καζάνια, τεντζερέδες και μια γίδα, που κουβάλησε μια Πρεσπιώτισα. (από Αυλώνα, Δυρράχιο, μπάρκαραν)… Πολλές γυναικούλες που δεν ήξεραν την Ελληνική, το ίδιο κι οι συγχωριανές τους, δεν καταλάβαιναν που τους πάνε, πίστευαν ότι αλλάζουν χωριό, ότι περνούν τη Πρέσπα με βαπόρι!... Μια τέτοια γυναικούλα, μετά την εγκατάσταση τους σε μια πόλη της Πολωνίας, δραπέτευσε και χωριό – χωριό, πιστεύοντας ότι θα βρει το χωριό της, πέρασε και μπήκε Τσεχοσλοβακία, που πολύ δύσκολα κατάλαβαν, από πού ξεκίνησε και τι έψαχνε!».

   Καημένη πατρίδα! (πόσα απ’ αυτά τα «υπερφυσικά», είναι γνωστά στον μέσο Έλληνα σήμερα;).

   ΥΓ 1: Ένα κράτος τρομοκράτης, το Ισραήλ του Νετανιάχου, σκοτώνει αμάχους, ανίσχυρους, εγκλωβισμένους στην πατρίδα τους, με βόμβες, με τανκς, με αεροπλάνα, με εκρηγνυόμενα τηλέφωνα, με ότι μπορεί να βάλει άρρωστος νους ενός τρομοκράτη!

   Κι αυτό, με την ανοχή, τη σιωπή, την υποστήριξη, την κάλυψη του «Δημοκρατικού< «πολιτισμένου» σήμερα κόσμου! Φρίκη! Ντροπή, αίσχος, αποτροπιασμός για την κατάντια μας… Τον 21^ο αιώνα μ.Χ!

   Και πάντα παραμονεύει ένας ολέθριος 3^ος Παγκόσμιος πόλεμος, με τη βλακώδη λογική της Δύσης, να ρημάξει τη Ρωσία μέσω της Ουκρανίας! Η πόρτα του ψυχιατρείου, μισοανοίγει… Αν δεν άνοιξε…

   Οι έμποροι όπλων κυβερνούν τον κόσμο σήμερα… (με την ψήφο όλων μας). Οι άνθρωποι του πνεύματος, σιωπούν αμήχανα ή ντροπιαστικά.

   Καλά, οι εκατέρωθεν ρασοφόροι, απλά, διαπλέκονται ασφυκτικά με τις κρατούσες εξουσίες, σαν επαγγελματίες μικροεμπόρους… τον 21^ο αιώνα, της «τεχνητής (δήθεν) νοημοσύνης»! Ντροπή! Αίσχος!

   ΥΓ 2: Σκότωσε όλους τους ηγέτες της Χαμάς, της Χεζμπολάχ, το Ισραήλ του Νετανιάχου, με την αμερικάνικη πολεμική τεχνολογία.

   Όμως, όμως, το μίσος, την έχθρα, την εκδίκηση, την κατάρα ενός σφαγιαζόμενου Παλαιστινιακού Λαού, είναι αδύνατο να σκοτώσει! Αυτά, μόνο η ειρήνη, η συμφιλίωση, η συμπόρευση των δύο Λαών μπορούν να σκοτώσουν! Και ο χρόνος, που είναι γιατρός, σε κάθε βαθειά πληγή. Παλαιστίνιοι και Εβραίοι, έζησαν χιλιάδες χρόνια μαζί…