Τα τραίνα που φύγαν…

(Του ΑΘΡ, από το ΠΕΡΙΣΚΟΠΙΟ που κυκλοφορεί)…

  Ένας μικρός χριστιανικός οικισμός, στις παρυφές του τσιφλικιού του Ρεούφ πασά, ήταν μέχρι την αυγή του 1900, το ασήμαντο τότε –παρά το ονομαστό μπρούσικο κρασί του- το χωριουδάκι Σόροβιτσ! (Ο Εβραίος μεγαλέμπορας Μοδιάνο, ο Θεσσαλονικιός, εμπορεύονταν το κρασί του Σόροβιτσ!).

   Τριγύρω του, πολύ μεγαλύτερα, πολυάριθμα και ακμαία, το Πάτελι (Άγιος Παντελεήμων), το Εξίσου (Ξινό Νερό), το Ζέλενιτς (Σκλήθρο), η Νέβεσκα (Νυμφαίο), το Λέχοβο, η Κλεισούρα, απολάμβαναν τα πλούσια αγαθά, ενός ομαλού, εύφορου, με πλούσια νερά και δάση οροπεδίου, που όριζαν το Βίτσι, το Καϊμάκτσαλαν, το Βέρμιο και το Σινιάτσικο.

   Χωρίς ουσιαστική βιαιότητα, ιδίως μετά την Ρωσο-Τουρκική συνθήκη Κιουτσούκ Καϊναρτζή (1774) που έδινε δικαίωμα προστάτη στους Ρώσους του Χριστιανικού πληθυσμού της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, βιαιότητας από μεριάς των Τούρκων κατακτητών, ανοίγεται μια άλλη διάσταση συμβίωσης για τους υποτελείς χριστιανούς.

   Άλλωστε κι οι Οθωμανοί, από βίαιοι πολεμιστές, εκπορθητές, τους τελευταίους αιώνες, είχαν μετατραπεί σε φοροεισπράκτορες και τσιφλικάδες εισοδηματίες! Βαϊ – βαϊ, αφερίμ! τζάνουμ!

   Η άρχουσα τάξη τους δηλαδή, γιατί η φτωχολογιά των μουσουλμάνων δεν βρίσκονταν σε καλύτερη θέση απ’ αυτή των υπόδουλων «απίστων»!

   Βία, με κατεστραμμένα απ’ τους Τούρκους χωριά ακμαία, στη Δυτική Μακεδονία, υπήρξε μετά την κατάπνιξη στο αίμα της εξέγερσης (ψευδοεπανάσταση, τη λένε η δικοί μας), του Ίλιντεν του 1903 στις 20 Ιουλίου, μέρα του προφήτη Ηλία! Όπου δεν πρωταγωνιστούμε εμείς, όλα είναι… ψεύτικα!

   Στη συνέχεια, η όποια βία, έχει να κάνει με την επιβολή της τάξης στην ύπαιθρο, απ’ τους Τούρκους, που επέμβαιναν στην φονική διαμάχη των ανταρτικών ομάδων Ελλήνων – Βουλγάρων, που διεκδικούσαν στο χώρο επιρροή κι οι δυό τους, αφού φαίνονταν ότι θα καταρρεύσει η εξουσία κι η κατοχή των Οθωμανών στην Μακεδονία!

   Στα απομνημονεύματα του Έλληνα Σφακιανού οπλαρχηγού Ιωάννη Καραβίτη, και στη δεύτερη είσοδο τους με τον Παύλο Μελά, Αύγουστο του 1904, στην Τουρκοκρατούμενη Μακεδονία, αποτυπώνεται εκτός των άλλων, μια έλλειψη ενθουσιασμού και διάθεσης για συνεργασία των γηγενών με τους εισαγόμενους «ελευθερωτές» του! (μισθοφόροι, όχι εθελοντές ήταν)! Αφού περιπλανούνται για μια εβδομάδα χαμένοι στα Χάσια, στην προσπάθεια τους να φτάσουν στην Δυτ. Μακεδονία γυρεύοντας εναγωνίως, επί πληρωμή, οδηγούς τσομπάνηδες να τους οδηγήσουν, οι οποίοι τους αποφεύγουν, περιγράφει χαρακτηριστικά, τα λόγια ενός Σαρακατσάνου τσέλιγκα, που συνάντησαν…  «Δεν ησυχάζεται βρε παιδιά, ν’ αφήσετε τον κόσμο ήσυχο στο βιό του!!!»

   Κι επανέρχομαι, μετά το «γκελ», στο Σόροβιτσ…

   Οι έξυπνοι, οι καπάτσοι, οι ριψοκίνδυνοι, ιδίως απ’ τα γειτονικά βλαχοχώρια, μπορούσαν κι είχαν διεισδύσει, με δοσοληψίες, εμπόριο μέχρι Βιέννη, Βουκουρέστι, Οδησσό, Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου!

   Το γειτονικό μας Μοναστήρι (Μπίτολα), ήταν η κοντινότερη μας μεγαλόπολη, έδρα προξένων όλης της Ευρώπης, εμπορικών αντιπροσώπων εταιρειών, κατασκόπων, κι αξιόλογων γενικά ανθρώπων της εποχής, του χώρου των Βαλκανίων, με σημαντικότατη την Ελληνική παρουσία σ’ αυτό!

   Η «φλέβα χρυσού» που ανακαλύφθηκε λίγο πριν την αυγή του 1900, στην περίπτωση μας, ήταν ο μεγάλος σιδηροδρομικός σταθμός, που φτιάχτηκε στο ασήμαντο Σόροβιτσ, ίσως, ο μεγαλύτερος μετά της Σαλονίκης!

   Ότι συνέβη με τα λιμάνια σε νησιά και τη στεριά, με την εμφάνιση του ατμόπλοιου, τον 19^ο αιώνα, συνέβη κάτι αντίστοιχο με αυτόν του σιδηρόδρομου, που μουγκρίζοντας και ξεφυσώντας ατμό, άνοιγε τον δρόμο μιας νέας εποχής, ανάπτυξης, προόδου, πολιτισμού, ευκαιριών, τελείως διαφορετικό απ’ τον ως τα τότε γνωστό, αργοκίνητο, κριθαροκίνητο, αβέβαιο δρόμο των καραβιών! (όταν δούλευα, ρώτησα κάποτε έναν συμπαθέστατο γεράκο Φιλωτιανό… «τι δουλειά έκανες στα νιάτα σου παπούλη;» … «Καμηλιέρης ήμουν γιατρέ, φορτώναμε απ’ τον σταθμό για Καστοριά, Γρεβενά»!!!

    Ο σταθμός και το τραίνο, γέννησε ένα νέο, ακμαίο, αγνώριστο, σύγχρονο, γεμάτο ζωντάνια Σόροβιτσ, που το 1923 ονομάστηκε Αμύνταιο!

   Ο σουλτάνος Αβντούλ Χαμίτ ο Β’, γύρω στα 1900, σε περιοδεία του απ΄την Πόλη στη Σαλονίκη, κι από κει με την καινούργια πλέον σιδηροδρομική γραμμή, στο Μοναστήρι, έκανε στάση και του έγινε υποδοχή και στον σταθμό του Σόροβιτσ! (Υπάρχει σχετική ταινιούλα από τουρκικάεπίκαιρα της εποχής, που προβλήθηκε και στο «φτωχό» μας, αλλά τόσο ενημερωμένο «ΠΕΡΙΣΚΟΠΙΟ»!). φίλος ερευνητής τουρκολογίας, το έστειλε στον γιό μου…

   Στρατιωτικοί κύρια και κατά δεύτερον εμπορικοί λόγοι, οδήγησαν στη σύνδεση Πόλης – Σαλονίκης – Μοναστήρι.

   Το 1912, μας άφησαν «κληρονομιά» μια χειροποίητη, δύσκολη στην κατασκευή της σιδηροδρομική γραμμή, μ’ όλα τα συμπαρομαρτούντα, οι νικημένοι Τούρκοι! Κι είναι τραγικό και κατάντια οφθαλμοφανής, η κληρονομιά μας αυτή να σκουριάζει τον 21^ο αιώνα και δέντρα να φυτρώνουν ανάμεσα στις σιδηρογραμμές! (Η σιδηροδρομική γραμμή Σαλονίκη – Μοναστήρι, με κασμά, φτυάρι και δυναμίτη, έγινε σε τρία(!!!) χρόνια μόνο! 1891 – 1894!

   Το έργο το έφτιαξε Γαλλική εταιρεία, που εξασφάλισε και τα έσοδα απ’ τη λειτουργία της.

   Το 1925, το φτωχό τότε Ελληνικό Δημόσιο, πλήρωσε τα χρωστούμενα και την εξαγόρασε απ’ τη Γαλλική εταιρία. Και δεν μας άφησαν χρέη οι παππούδες μας, όπως αφήνουμε εμείς στα δισέγγονα μας, με δεσμευμένη την Δημόσια περιουσία, για 99 χρόνια, λόγω μνημονίων! (ευτυχώς, η Ακρόπολη της Αθήνας δεν υποθηκεύτηκε!).

   Σκέφτομαι και κείνο το χρόνια τώρα, όλο κι έτοιμο να λειτουργήσει, το «μετρό της Σαλονίκης»!!! Όχι με φτυάρι και κασμά, αλλά με κουταλάκι του γλυκού φαίνεται ότι το σκάβουν οι εξυπνάκηδες σημερινοί, που «ηγούνται της 4^ης Βιομηχανικής Επανάστασης»! Μρρρρ… καλά, δεν είδαμε πέρυσι τον Μητσοτάκη, να ταξιδεύει με το Μετρό;

   Ο σιδηροδρομικός σταθμός του Σόροβιτσ, που στήθηκε στο  «πουθενά», αλλά στο κέντρο ενός μεγάλου οροπεδίου, έγινε σημείο αναφοράς, όπου ξεφορτώνονταν άνθρωποι και αγαθά για όλη την Δυτ. Μακεδονία, μέχρι την Κορυτσά!

   Αυτό ήταν μαγνήτης, που κατέβασε απ’ όλα τα ζωντανά μεγάλα χωριά της περιοχής, ότι πιο δραστήριο εμπορικά επιχειρηματικό μυαλό υπήρχε σε αυτά, που έβλεπαν πλέον να στήνεται μια μεγάλη ευκαιρία, με το νέο μέσο, για τα επιχειρηματικά τους σχέδια!

   Φυσικά, κοντά στον επενδυτή προστρέχει κι η φτωχολογιά, κι οι καλοί, κι οι αγαθοί, κι οι πονηροί, αντάμα κι όλοι μαζί!

   Έτσι γεννήθηκε το Αμύνταιο και σίγουρα αυτό είναι σε όλους μας γνωστό, ένας «αχταρμάς» ανθρώπων είμαστε στο Σοροβίτσι, και… «δεν κομίζω γλαύκα εις Αθήνας», κι ούτε παριστάνω τον «ερευνητή της τοπικής μας ιστορίας» τον αυτοανακηρυγμένο, τον φίλτατο μας τον σοφό!

   Όλα τ’ άλλα τα αναπτυξιακά, τα αγαθά, τα εμπόρια, τα πολιτιστικά, τα γραφικά και τα χαζά, ήρθαν εξ αφορμής του τραίνου της γραμμής και του σταθμού!

   Ο στρατός, στον Α’ και Β’ Παγκόσμιο πόλεμο, κι αργότερα μετ’ εμφυλιακά, στον «ψυχρό πόλεμο», ήρθε, γιατί θέλει να έχει εύκολη πρόσβαση στις μεταφορές και τις κινήσεις του, κι όχι επειδή στο Αμύνταιο οι πλείστοι δήλωναν…. «Εθνικόφρονες»! Μπρρρ…

  Ήταν βέβαια για πολλούς κι «επάγγελμα» η εθνικοφροσύνη, σ’ ένα στρατοκρατούμενο, κρατοκυρίαρχο, χωρίς βαθιές ρίζες σε βάθος χρόνου, αναδυόμενο «Κολοράντο» - Αμύνταιο! Χωρίς ομοιογένεια πληθυσμού!

   Υπήρχε άφθονο στρατο – κρατικό – σκοτεινό χρήμα που διοχετεύονταν πάντα στους ίδιους στυλοβάτες, μιας πανίσχυρης παραεξουσίας, που εξουσίαζε τον τόπο! Ε! απ’ το περίσσευμα, κάτι σκορπίζονταν και στους παρακατιανούς «φτωχο Λάζαρους»… της πιάτσας και της αγοράς!

   Τα πλείστα διώροφα που «τ’ άφαγε», την δεκαετία ’70 – ’80 η πολυκατοικία, κτίστηκαν την δεκαετία του ’20. Όπως κι εκείνη η σοφή ρυμοτόμηση της μικροπόλης που άφησε ευτυχώς στο κέντρο μεγάλους ανοιχτούς χώρους… (πάρκο, πλατεία αγοράς, Σχολείο – εκκλησία)! Δήμαρχος Αντώνης Ζούγκας.

   Αργότερα, δεκαετία του ’60, με δήμαρχο τον Τρ. Χατζή, έχουμε τις πλατείες Αγίου Κωνσταντίνου, Τ. Μακρή! Έργα απίθανης σύλληψης και χρησιμότητας…

   Τότε, χωρίς «διδακτορικά» οι Μηχανικοί, σχεδίαζαν σοφά, με προοπτική 100 ετών μπροστά και μισοαγράμματοι άρχοντες, αποφάσιζαν να ‘χουμε εμείς ανοιχτούς χώρους (χωρίς τσιμέντα, με πεύκα, με κέδρους του Λιβάνου, με πλατάνια στην πλατεία αγοράς, ο μεταβατικός μετά τη χούντα Δήμαρχος, για λίγους μήνες, ο Βάτος ο καπνέμπορας)!

   Είναι ν’ απορεί κανείς με την κατάντια μας, που σίγουρα σηματοδοτεί και τη ζοφερή, καθοδική μας πορεία! (των πλείστων μας).

   Ναίαίαί, αλλά τα δέντρα τώρα έχουν υπόγεια άρδευση! Ευτυχώς…

   Τα σπίτια των τοτινών ανθρώπων, δίνουν σταθερό εισόδημα, αφού τα πλείστα νοικιάζουν χώρους σε στρατιωτικούς, καθηγητές, στην κρατική υπαλληλία, που με τις υπηρεσίες της γεμίζει το Αμύνταιο, το 1920!

   Οι μαθητές Γυμνασίου, γεμίζουν τα υπόγεια και τις χαμοκέλες των Αμυνταιωτών! Παράπλευρη πηγή εσόδων, για τους Αμυνταιώτες.

   Η πλατεία αγοράς κι οι κεντρικοί δρόμοι της πολίχνης, είναι γεμάτοι μαγαζιά, εργαστήρια, εμπορικά φαγάδικα, καφενεία. Δεν υπάρχει ξενοίκιαστο μαγαζί, ούτε για δείγμα!

   Ακόμα και στην Γερμανική κατοχή, το Αμύνταιο δεν πείνασε, δεν ρήμαξε! Στον εμφύλιο, με τους «καταφυγόντες», έφτασε τις 15.000!

   Δεκαετία του ’70… οι πιο οξυδερκείς, διορατικοί και κονομημένοι της αγοράς μας, κατηφορίζουν προς Σαλονίκη, όπου βλέπουν καλύτερες προοπτικές, φυσικά όχι εξασφαλισμένες σε επιτυχία πάντα, όπως συμβαίνει με το ρίσκο του «επιχειρείν»…

   Δεκαετία του ’80… μια εκτίναξη στο διαθέσιμο εισόδημα του Έλληνα, φέρνει το απαραίτητο τώρα για απόκτηση, ΙΧ! Το ιδιωτικό τετράτροχο που μπήκε σε κάθε αυλή του κάθε μέσου ανθρώπου, νομίζω ότι συνετέλεσε στα μέγιστα στην αρχή, μιας ύπουλης κατηφόρας, για τις μικρές εμπορικές μικροπόλεις σαν το Αμύνταιο, που σαν νόμος ισχύει πάντα!

   Ενώ μέχρι πρότινος, ο άνθρωπος, γνώριζε τη διαδρομή του ΚΤΕΛ, Λέχοβο – Αμύνταιο, άντε και μέχρι Φλώρινα όταν πήγαινε στη Νομαρχία, τώρα μπορούσε να πάει Πτολεμαΐδα, ακόμα και Σαλονίκη, για χάζι και ψώνια!

   Φυσικά και κανείς μας δεν φανταζόταν την… κατρακύλα που θα έρχονταν μετά το 2000 με το «ηλεκτρονικό εμπόριο», τα «ανοιχτά σύνορα», την εύκολη πρόσβαση οπουδήποτε! Κι αν ένα όλο και γιγαντούμενο τσουνάμι τουριστικό εκτίναξε τα μέχρι πριν κάποια χρόνια ξερονήσια – τόπους εξορίας, κανείς εχέφρων δεν πρέπει να χαίρεται με μια Ελλάδα… «μπόρα – μπόρα», τρα – λα – λα και και καφετεριοφαγάδικων, με τιμές Κεντρικής Ευρώπης! Ο «υπερτουρισμός» σαν πληγή, ήδη εισβάλει…

   Μια Ελλάδα χωρίς δική της παραγωγή και κατασκευές! Χωρίς Υπηρεσίες Δημόσιες, προσφιλείς κι αποτελεσματικές! Χωρίς προσιτά στις τιμές για τους πολίτες της προϊόντα. Χωρίς, χωρίς, χωρίς, με άπειρα δυστυχώς χωρίς! Ακόμα και χωρίς γλυκό νερό!

   Και μακάρι αυτό να αφορούσε μόνο το… Σόροβιτσ… θα μετακομίζαμε δίπλα στη Φλώρινα, την Πτολεμαΐδα, την Κοζάνη, τη Σαλονίκη και θα το ξεπερνούσαμε… το κακό είναι, μήπως χρειαστεί να μετακομίσουμε παραδίπλα μας, εκτός συνόρων, στα γειτονικά Μπίτολα!

   Παλιά, πριν κρίσης (πριν το 2010) όταν πηγαίναμε με την Ρούλα για τσάρκα και φαγοπότι, στα τοτινά Μπίτολα, για να την πειράξω, της έλεγα δήθεν σοβαρά, (μ’ αρέσει άλλωστε να προβοκάρω)…  «αν αύριο – μεθαύριο ξεπέσουμε και δεν βγαίνουμε με τη σύνταξη μου, θα ‘ρθούμε εδώ, θα νοικιάσουμε φτηνά, θα ζούμε σε μια γειτονική πόλη 100 χιλ., θα πηγαίνουμε όποτε θέλουμε στο Αμύνταιο, όταν αρρωσταίνουμε στη Φλώρινα ή στο Μποδοσάκειο και θα ‘μαστε μια χαρά»!

   Με κοιτούσε άγρια και μου ‘λεγε… «καλά, είσαι τελείως τρελός; Αντί να πάμε προς τα νότια, προς την Κύπρο, θα με πάς στον βορρά;».

   Ένα Δευτεριάτικο παζάρι κι ένα πανηγύρι, αρχές Οκτώβρη είναι ότι σημαντικό κι αξιοσημείωτο έχει απομείνει να δείξει , μ’ ότι εννοούμε, όταν λέμε… «Αμύνταιο»! Κι εκείνος ο φοβερός Σοροβιτσιώτικος βοριάς, χάθηκε… Μπρρρρ. (ακόμα και τα μάρμαρα του «Αγνώστου Στρατιώτη» μας γράφουν… Σόροβιτσ)!

   Α! Και μια «αστική Φαραωνική ανάπλαση», με τεράστια τσιμεντένια πεζοδρόμια Νέας Υόρκης, σε μια μισοέρημη μικρόπολη, χωρίς διαβάτες! Έργο, σχεδιασμένο από την προηγούμενη Δημοτική Αρχή…

   Χαμένη στην αχλή της ιστορίας, δυστυχώς, σβήνει η μικρόπολη μας!

   Το τραίνο, εδώ και κάποια χρόνια, σταμάτησε να ρολάρει στις γραμμές μας… «Είναι ασύμφορο, είναι άχρηστο και παλιοκαιρινό! Δεν συμφέρει βρε αδελφέ! Δεν συμφέρει»!

   Θα μου πείτε, στη κερδοφόρα του γραμμή Αθήνα – Σαλονίκη, εξαΰλωσε στα Τέμπη 57 ανθρώπους, επιβάτες του, με την «επιτελική» οργάνωση του… «πάμε κι όπου βγει», κι ερευνά το θέμα η Δικαιοσύνη η τυφλή, η αόμματη, κοντά σχεδόν ένα χρόνο τώρα, λίαν ενδελεχώς!

   Δε φταίει το τραίνο, που στην Κίνα τρέχει με 300 χιλ. την ώρα και στην Αμερική και την Ευρώπη, ακόμη και στην Ινδία, το απολαμβάνουν οι άνθρωποι και η λογική!

   Σίγουρα, σιγουρότατα κάτι άλλο φταίει… Πιθανόν να φταίω εγώ, να φταις εσύ, ή ο Χ’’Πετρής, εκείνο που σίγουρε δε φταίει, κι αλίμονο δηλαδή, είναι το Επιτελικό μας – κουλο – κράτος, κι ευτυχώς!

   Τουλάχιστον, ένα «μουσείο του τραίνου» θα μπορούσε να γίνει ο σταθμός, με τα όμορφα Γαλλικά του κτίρια (που καταρρέουν), τα βαγόνια που σαπίζουν και τις σκουριασμένες τις γραμμές! Προς τιμή όλ’ αυτά, του μέσου, που μας έκανε για έναν αιώνα, μια αναπτυσσόμενη, ελπιδοφόρα μικρόπολη και περιοχή!

   Ένα μουσείο τώρα τραίνου και στο κοντινό μας μέλλον, είναι χρήσιμο, σίγουρα, ένα μουσείο για το… σβησμένο πλέον Αμύνταιο!

 ΥΓ 1: Μέχρι τη δεκαετία του ’80, τότε πριν «κλιματικής αλλαγής», σ’ όλο το μήκος της Μ. Αλεξάνδρου (από Εθνική Τράπεζα μέχρι τον Σ. Σταθμό), υπήρχε στα δύο πεζοδρόμια, όμορφη δενδροστοιχία! Ούτε ένα δεντράκι, στα τσιμεντένια πεζοδρόμια –θερμοπομπούς- σήμερα! Τσιμέντα και πλακάκια, γενικώς… η μόνη δενδροστοιχία, ζωντανή κι ακμαία, στην Ανδρέα Παπανδρέου μέχρι το Lidl, έργο του Κ. Θεοδωρίδη, που τόσο πολεμήθηκε!

   Τώρα που έχουμε… υπόγεια άρδευση, δεν έχουμε δέντρα για τους ανθρώπους μας και τα πουλιά! Για τη ζωή! Ευτυχώς που τώρα έχουμε να χαζεύουμε και ν’ απολαμβάνουμε, ώρες ατέλειωτες… στα κινητά, αμίλητοι και χαμένοι απ’ τη ζωή!

   Βέβαια, θα αντιτείνει ο εξυπνάκιας… «εκεί που υπάρχουν δέντρα, συνήθως, γίνονται παρανάλωμα απ’ τη φωτιά»!

   Ξέρα λοιπόν, έρημος, τσιμέντα, φούρνος το καλοκαίρι και το χειμώνα παγωνιά! Χωρίς σκιά, χωρίς πουλιά να κελαηδούν! Έτοιμοι αισθητικά, για το όχι μακρινό μας, σιγουρότατο Βόρειο Αφρικανικό μας Σοροβίτσι, δυστυχώς!

   Χαμένοι, στα τεράστια άδεια πεζοδρόμια, που θα ξαπλώνουν νωχελικά, αμέτρητα αδέσποτα σκυλιά! Αν δεν την κοπανίσουνε κι αυτά… Κι ευτυχώς δηλαδή, θα αντιτείνει ο υπεραισιόδοξος… στην ξέρα που βιώνουμε, ευτύχημα είναι που υπάρχουν και σκυλιά! Όμως, όμως, πάντα υπάρχει κι ένα ευτυχώς!

   Ευτυχώς λοιπόν, που δεν έχουμε στο Σοροβίτσι δέντρα, γλυτώνουμε έτσι απ’ τις συνήθεις πυρκαγιές! Σοφοί είμαστε ρε εδώ στο Σοροβίτσι, μάϊκατα! Γι’ αυτό βαδίζουμε χρόνια τώρα, από νίκη σε άλλη νίκη!

 ΥΓ 3: Σε ‘κείνο το παλιό πανηγύρι μας, που ήταν πράγματι «πανηγύρι», δύο – τρία στοιχεία του ήταν όντας «μαγικά»!

 - Ο «Γύρος του θανάτου», ένα μοναδικό ακροβατικό θέαμα, που στην σημερινή ευαίσθητη σε ζητήματα ασφαλείας ζητήματα, σωστά απαγορεύτηκε. Νομίζω ότι ξεχώριζε σαν παρουσία κι εντυπωσιασμό!

   Ακόμα έχω στη μύτη μου τη μυρωδιά της άκαυτης βενζίνης και στ’ αφτιά μου τις εκρήξεις των εξατμίσεων των μοτοσικλετιστών του, τα μεγάφωνα, τη μουσική, την προτροπή απ’ αυτά… «παρακαλούνται οι καρδιακοί και οι έγκυες, να μην προσέρχονται»!

   Παλιότερα, ο «Γύρος του θανάτου», οι κούνιες, τ’ αλογάκια, στήνονταν μέσα στην πλατεία αγοράς, μαζί με τα «σεργκιά» των λιγοστών τότε εμπορευμάτων, τις ταβέρνες, τα θέατρα! Αργότερα, ο «Γύρος του θανάτου» στήνονταν στο χώρο (τότε γήπεδο) της μετέπειτα Εθνικής Τράπεζας. Η πλημμυρίδα σήμερα των καταναλωτικών (Κινέζικων) προϊόντων, κάλυψε σχεδόν όλη την πόλη. Κι η υπερβολή, δεν έχει τελειωμό…

   Τα λιγοστά τότε καταναλωτικά, γέμιζαν την ψυχή, τη φαντασία, τις ανάγκες του αυτάρκη τοτινού ανθρώπου. Τώρα, ο «αχόρταγος» μας καταναλωτισμός, φέρνει το «θυμό» του πλανήτη, που ονοματίζεται «κλιματική αλλαγή» και απρόβλεπτες τραγικές επιπτώσεις…

   Ένας γεμάτος «μαγεία» αξέχαστος χώρος, μιας άλλης εποχής!

 - Η μεγάλη θεατρική σκηνή, με τα κλασικά κωμειδύλλια (Ο Αγαπητικός της βοσκοπούλας, η Γκόλφω), του κορυφαίου τότε ηθοποιού – θιασάρχη Γ. Παπά, με το φουστανελοφορεμένο θίασο του!

 - Τα δύο συνήθως αντίσκηνα με ταχυδακτυλουργούς, με μισόγυμνες χορεύτριες, που χαζεύαμε ηδονικά όταν λικνίζονταν στον ήχο κλαρίνου, ακορντεόν και τυμπάνου!

 - Τα πάμπολλα τότε «καζίνο», με τον «γούργουλα» , που ξάφριζαν το αδειανό πορτοφόλι των κουμαρτζήδων!

 - Οι «παπατζήδες», που με θαυμαστή ικανότητα και τον απαραίτητο δικό τους «αβανταδόρο», που όλο κέρδιζε, παρέσερναν και τον πιο συνετό να τσοντάρει το λιγοστό χάρτινο του νόμισμα, στο τραπουλόχαρτο που έχανε!

 - Εκείνες οι φτωχές ψησταριές με καλαμωτή πάνω και τριγύρω, που ψέναν σχεδόν μόνο κεμπάπια και σέρβιραν μπρούσικο τοπικό κρασί, με μαλακό άσπρο ψωμί και μπούκοβο για άρτυμα, κι ένα βραχνό ραδιόφωνο να παίζει Καζαντζίδη!

 - Ο μπαρμπα Λάζος, η Σωτήρα, ο μπαρμπα Τρύφος, με άσπρα σακάκια και σίγουρα άπλυτα χέρια… ένα Τιμπουκτού Βαλκανικό! Τέλεια! … «Βάλε και λίγο τσιορμπά ρε Σωτήρα», διέταζε κάποιος μερακλής… (Ο τσιορμπάς, ήταν ένα λίπος λιωμένο απ’ τα κεμπάπια που έσταζαν, περιεχόμενο με μπόλικο κόκκινο πιπέρι, που ρίχνονταν στο μαλακό χάσικο ψωμί, με τα κεμπάπια!) και καταλήγει σε μια μόνιμα μισοαδειανή κοιλιά των πλείστων! Τέλεια!

   Τα εμφράγματα, μέχρι πριν 40 χρόνια, ήταν σπάνια, στη τοτινή τριτοκοσμική – πανηγυρτζήδικη Ελλάδα… Το Πανεπιστημιακό νοσοκομείο «Ιπποκράτειο» της Σαλονίκης, μέχρι το ’85 δεν είχε καν… καρδιολογική κλινική!

   Τα πάντα έχουν τα «συν» και τα «πλην» τους στη ζωή!

   Μια άλλη Ελλάδα, φτωχότερη, γραφικότερη, λαϊκότερη, με πολλά άσχημα αλλά και πολλά θαυμαστά, γνήσια, όμορφα, μαγικά κι όχι μόνο στα μάτια των παιδιών!

   Τα τραίνα που φύγαν… πήραν μαζί τους κι όλ’ αυτά, μαζί και τα νιάτα κι ότι γέμιζε αλλοτινά τη ζωή μας!

   «Καλό Πανηγύρι» πατριώτες! Το σημαντικότερο, μεγαλύτερο γεγονός ενός τόπου, που χρόνο με το χρόνο μαραζώνει, είναι το ετήσιο όλο και πιο ζωντανό εμποροπανήγυρη του Αμυνταίου! (στο οποίο ποτέ δεν πωλείται κρασί Αμυνταίου ντόπιο και τσίπουρο!).

   Το Δευτεριάτικο παζάρι και το Οκτωβριανό πανηγύρι μας, είναι ίσως τα μόνα ακμαία σημάδια ζωής, ενός τόπου, που πριν έναν αιώνα φάνταζε να ‘χει ανακαλύψει αστείρευτη «φλέβα χρυσού», που στην περίπτωση μας, εμφανώς, ήταν ο σταθμός και το τραίνο, που σήμερα δυστυχώς καταρρέουν…