Άρθρο - παρέμβαση της Γεωργίας Ζεμπιλιάδου: Πόσο δίκαιη είναι η δίκαιη μετάβαση… στην πράξη;

  Το Πρόγραμμα Δίκαιης Μετάβασης συζητήθηκε  πριν λίγες μέρες  (12.06.2023) στην Κοζάνη στο πλαίσιο της  2ης συνεδρίασης της Εδαφικής Επιτροπής Δίκαιης Μετάβασης.

  Τον  χορό της   συζήτησης άνοιξε  με την πανηγυρική «δήλωση» του ο κος Κασαπίδης πριν από τη συνεδρίαση, αναφερόμενος  στα 5 δις που έρχονται στην Περιφέρεια.

  Σε 5δις€ ανέρχεται το σύνολο των χρημάτων  του  Μηχανισμού Δίκαιης Μετάβασης, που αφορά στην Χώρα μας και τον οποίο δημιούργησε η Ευρωπαϊκή Ένωση,  προκειμένου να αντιμετωπισθούν οι επιπτώσεις της μετάβασης στην καθαρή ενέργεια.

Ο Μηχανισμός έχει  τέσσερα σκέλη που αθροίζουν ~5δις€, ως εξής:

1. Το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης (ΤΔΜ): 1.617.716.955€

2. Τα δάνεια για τον ιδιωτικό τομέα (Invest EU):   1.950.000.000€

3. Τα δάνεια για τον δημόσιο τομέα (ΕΤΕπ) :  1.086.000.000€

4. Τον NGEU/Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF): 370.000.000€

  Από την ως τώρα διαχείριση από μέρους του κου Κασαπίδη των θεμάτων που αφορούν στο  Μηχανισμό Δίκαιης Μετάδοσης  προκύπτουν δέκα  αμείλικτα  ερωτήματα.

1ο Γιατί δέχθηκε να μοιραστούν τα 5 δις και σε άλλες τέσσερις (4) Περιφέρειες οι οποίες βέβαια δεν βρίσκονται στην ίδια τραγική κατάσταση με την Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας;

2ο Γιατί δεν διασφάλισε (περιχαράκωσε) το 1δις € που μας έταξαν από το 1,6δις€ του Ταμείου Δίκαιας Μετάβασης (Τ.Δ.Μ), σε χωριστό Πρόγραμμα;

3ο Γιατί δεν απορρόφησε τα κονδύλια του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης; Το Ταμείο είναι εμπροσθοβαρές, δηλαδή δίνει  τα πολλά χρήματα τα πρώτα χρόνια για να  αντισταθμίσει τη κρίση της βίαιης απολιγνιτοποίησης.

  Έτσι για τα δύο πρώτα χρόνια (2022 και 2023) υπήρχαν διαθέσιμα για να απορροφηθούν  777εκ€.  Πόσα από αυτά «έπεσαν» στη Δυτική Μακεδονία;

Μόλις 61.740€ ….σε τρεις απευθείας αναθέσεις και μάλιστα σε ίδιο ανάδοχο…. Αυτά ΜΟΝΟ….

Να το πούμε πιο απλά:

  Είχαμε 777 εκ στη διάθεση μας για αυτά τα δύο χρόνια για να λύσουμε στην Περιφέρεια μας τα καυτά  προβλήματα, όπως:

  Την φτώχεια από την ραγδαία πτώση του ΑΕΠ, την ανεργία, την φυγή με ασύλληπτους ρυθμούς των νέων ανθρώπων, την ενεργειακή φτώχεια, την έλλειψη ανταγωνιστικότητας   λόγω απουσίας  μεγάλων υποδομών - μεταφορικών και ψηφιακών, την ενίσχυση των επιχειρήσεων.

  Και απορροφήσαμε  μόνο 61.740€ σε δύο (2) χρόνια.

  Και εις επίρρωση  του ισχυρισμού μας περί ανικανότητας αξιοποίησης των Ευρωπαϊκών κονδυλίων, καταθέτουμε τη   δήλωση του κου  Ράσμουσεν   (επικεφαλής του τμήματος Ελλάδας - Κύπρου, της Γενικής Διεύθυνσης Περιφερειακής Πολιτικής και Αστικής Ανάπτυξης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής) κατά τη συνεδρίαση της Επιτροπής :  «Οι χρηματοοικονομικοί πόροι μέχρι το 2026 ανέρχονται σε 566 εκατ. ευρώ, γεγονός που σημαίνει ότι για κάθε ημέρα που περνά θα πρέπει η Δυτική Μακεδονία να απορροφά 616.000 ευρώ ημερησίως».

4ο Γιατί ο Αναπτυξιακός Νόμος του Ταμείου  αγνοείται…; Η επιχορήγηση του 70% ως κίνητρο που δημιούργησε προσμονή για επενδύσεις και δουλειές, μετατράπηκε σε «μαγική εικόνα». Θα ξεκινούσε τον Ιούνιο του 2022…Φτάσαμε Ιούνιο 2023.

Λάθος χειρισμοί, αχρείαστα γραφειοκρατικά εμπόδια, επιπλέον επιτροπές και σύμβουλοι για να στήσουν νέες αχρείαστες πλατφόρμες. Και εύλογα αναρωτιόμαστε: 

 Θα υπάρχουν άραγε ακόμη επιχειρήσεις και κυρίως νέοι άνθρωποι στον τόπο μας όταν ξεκινήσει;;;

5ο Γιατί τα προγράμματα για τους ανέργους μοιράσθηκαν …. στην Αθήνα;  Δόθηκαν 42 εκ € στα κεντρικά Επιμελητήρια ΤΕΕ, ΟΕΕ και στην ΜΕΤΑΒΑΣΗ Α.Ε. Άραγε ξέρουν καλύτερα τις ανάγκες της Δυτικής Μακεδονίας ή κάτι άλλο συμβαίνει; Τα ψίχουλα που δόθηκαν στα Επιμελητήρια μας δεν σώζουν την κατάσταση.

6ο Γιατί τα προγράμματα κατάρτισης   των ανέργων λειτουργούν με τη λογική «κάνουμε κατάρτιση για την κατάρτιση»;  Σε τι ακριβώς θα καταρτίσουν τους άνεργους;  Αφού ο Αναπτυξιακός Νόμος δεν έτρεξε, επενδύσεις δεν ήρθαν  και οι υφιστάμενες επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα επιβίωσης, αφού στήριξη δεν είδαν, σε τι ακριβώς θα καταρτίσουν τους ανέργους μας;

 Υλοποιούνται προγράμματα κατάρτισης ως  προσωρινή ανακούφιση των  ανέργων χωρίς προοπτική εργασίας που τελικά οδηγεί τους καταρτισμένους ανέργους μας στην μετανάστευση.

7ο Γιατί η  κατανομή κονδυλίων γίνεται χωρίς σχεδιασμό;  Εδώ η ανεργία ... αλλού τα κονδύλια.  Η λογική «δίνω σε όλους από λίγα» καταλήγει  να εξισώνονται  τελικά η Κοζάνη, η  Φλώρινα, η  Καστοριά και τα Γρεβενά, με Ηράκλειο και Χανιά!  Εδώ ιλιγγιώδης ύφεση εκεί ανάπτυξη …αλλά η μοιρασιά στα ίσα!

  Μόλις 9εκ προορίζονται για υποστήριξη των Φορέων που θα υλοποιήσουν το Πρόγραμμα (30 Περιφερειακές Ενότητες  και 102 Δήμοι) και 12,5εκ για την υποστήριξη της Υπηρεσίας που το διαχειρίζεται. Ο παραμορφωτικός φακός των Αθηνών σε πλήρη εφαρμογή. Χρήμα και τεχνογνωσία στην χοάνη των Αθηνών… Γιατί άραγε δεν θα μπορούσαν να δημιουργηθούν στη Δυτική Μακεδονία οι δύο Ειδικές Υπηρεσίες του Ταμείου;  Γιατί η ΑΝΚΟ, το Πανεπιστήμιο, το Περιφερειακό Ταμείο Ανάπτυξης να μην διαχειριστούν το 1 δις € της Δυτικής Μακεδονίας;

8ο Γιατί από τα 155εκ€ ενταγμένων μέχρι σήμερα έργων, μόλις τα 12,7εκ€ (8%) αφορούν απευθείας την Περιφέρεια; Τα υπόλοιπα μένουν στην Αθήνα και …. ίσως κάποτε (πότε αλήθεια;) δούμε κάποια ψίχουλα. Και με αυτούς τους ρυθμούς ένταξης έργων πώς θα αξιοποιήσουμε 1 δις€ που δικαιούμαστε; Αν η ένταξη έργων παίρνει ήδη 2 χρόνια, πότε θα υλοποιηθούν οι δράσεις; Μήπως έντεχνα μας τα δίνουν με το ένα χέρι και μας τα παίρνουν με το άλλο;

9ο (Εδώ χωρίς γιατί) Οι απευθείας αναθέσεις είναι οι μόνες που πηγαίνουν καλά. Σχεδόν μισό εκ €  δίνεται με απευθείας αναθέσεις για κάθε είδους …δουλειές. Δουλειές  που υλοποιούνται  στην Αθήνα, όπου  κτίρια νοικιάστηκαν, έπιπλα  αγοράστηκαν, σύμβουλοι προσλήφθηκαν,  υπηρεσίες δημιουργήθηκαν…

10ο (Προσέξτε και το τελευταίο). Έπρεπε να έρθει η Δίκαιη Μετάβαση για να αποκτήσουμε …Διοικητή; Περιφερειάρχης, Πρύτανης, Πρόεδροι επιμελητηρίων και Εργατικών Κέντρων- όλοι αιρετοί- αντί να αποφασίζουν …. εισηγούνται σε έναν διορισμένο υπάλληλο. Τον Διοικητή της Ειδικής Υπηρεσίας Μετάβασης ο οποίος  και αποφασίζει!

  Η αρχή της επικουρικότητας, η αποκέντρωση της Διοίκησης,  ο θεσμός της Αυτοδιοίκησης , οι θεσμοί μιας κοινωνίας, Περιφέρεια, Επιμελητήρια, Πανεπιστήμιο Εργατικά Κέντρα, υποβαθμίστηκαν συμμετέχοντας σε μια επιτροπή που θα διαβουλεύεται χωρίς δικαίωμα να αποφασίζει. Μια επιτροπή που κατ΄ ευφημισμό ονομάστηκε «εδαφική επιτροπή».

  Τα Δέκα (10) σημεία – πληγές,  τα οποία  επισημάναμε,  πρέπει να πιέσουμε να αλλάξουν προς όφελος της  κοινωνίας μας,  η οποία  δοκιμάζεται σκληρά.

  Δυστυχώς μέχρι σήμερα, 3,5 χρόνια μετά, αντί να  υλοποιούνται έργα, αντί για υποδομές και ορατές επενδύσεις, αντί να υπάρχει ένα ψηφιακό άλμα σε εξέλιξη, αντί για καινοτομία παντού, αντί για δουλειές, αντί για  κίνητρα σε επιχειρήσεις, αντί για επιστροφή πληθυσμού και προσέλκυση νέων, αντί για ενεργειακό πλούτο για όλους, βιώνουμε ένα τέλμα .

  Ζούμε σε μια Περιφέρεια με όλους τους δείκτες ανάπτυξης υπό κατάρρευση .

Η Δυτική Μακεδονία είναι η πρώτη Περιφέρεια όπου  ένα Πρόγραμμα Δίκαιης Μετάβασης υλοποιείται και δυστυχώς μια σημαντική Ευρωπαϊκή πρωτοβουλία κινδυνεύει να δυσφημιστεί εν τη γενέσει της.

  Δυστυχώς, απ΄ ότι  φαίνεται μέχρι  σήμερα,  το μόνο ΔΙΚΑΙΟ στο Πρόγραμμα  Δίκαιης Μετάβασης, είναι ο «ύπνος του ….ΔΙΚΑΙΟΥ» όσων έχουν την ευθύνη γι΄αυτό!

  Πρέπει να τους ξυπνήσουμε πριν είναι αργά. Γιατί αν δεν ξυπνήσουν ούτε τώρα, δεν θα είναι απλά ανίκανοι, αλλά επικίνδυνοι.

Γεωργία Ζεμπιλιάδου

Περιφερειακή Σύμβουλος –

Επικεφαλής  του Συνδυασμού «ΕΛΠΙΔΑ»