Θυμάμαι… Στο Αμύνταιο από το 1953… IΙΙ

(Του Θανάση Τραϊανού, από το ΠΕΡΙΣΚΟΠΙΟ που κυκλοφορεί)…

  Συγκίνηση και νοσταλγία, με κατέκλυσαν όταν σκάναρα και τις σελίδες του Βιβλίου Πιστοποιητικών Σπουδών του 1^ου Δημοτικού Σχολείου και αναδύθηκαν τα ονοματεπώνυμα των μαθητών της Α’ τάξης του, της σχολικής χρονιάς 1953-54.

  Τα σχολικά όρια είναι ένας κανόνας: Ως εδώ οι μαθητές θα γράφονται στο ένα σχολείο κι από εκεί στο άλλο.

  Δε βάζουν φράχτη στη δημιουργία παρεών, στην σύναψη φιλιών, στην όσμωση χαρακτήρων. Με τους περισσότερους απ’ αυτούς παίζαμε στα ίδια «ανοιχτά», τα καλοκαίρια κρυβόμασταν στις θημωνιές των αλωνιών στα «Λιβάδια», όπου έμειναν ανομολόγητοι οι παιδικοί μας έρωτες.

  Γλιστρούσαμε μαζί στα χιόνια με πρόχειρα σκι και κάναμε σιντιριμίνισκι με τσόκαρα στο παγοδρόμιο της «Πατσάνας Μπάρας», της δικής μας, στη «Σμρλια».

  Μαθαίναμε μαζί κολύμπι, με λέικες, στην πεντακάθαρη τότε λίμνη των Πετρών, λίγο πιο πέρα από την Ανάληψη ή ακόμη και στο «Βιρ».

  Με τον Πέτρο Χρηστίδη υπήρξαμε φίλοι εξ απαλών ονύχων, με τη Νίκη Τατσίδου συμμαθητές, συσπουδαστές, συνάδελφοι, αεί φίλοι.

  Με τον Γιώργο Αντωνιάδη, τον αυθεντικότερο ΠΑΟΚτσή, κρυφοβλέπαμε σινεμά από τα κομμένα κεπέγκια, πίσω από την οθόνη του Σινέ - Παλλάς.

  Με τον Νίκο Μηντσούλη και τον Γρηγόρη Τσάλκο συχνάζουμε στα ίδια cafe και αναφερόμαστε στα περασμένα πίνοντας espresso!

  Με τον Ηλία Χασιώτη, τον Λάζαρο Κωτσόπουλο συμμαθητές στο Γυμνάσιο και στο Λύκειο έχουμε κοινά μαθητικά βιώματα.

  Με την Δέσποινα Καρακούτα και την Καίτη Μπάτσιου διατηρούμε τη γνωριμία των συμμαθητών και τη φιλία που εκπορεύεται απ’ αυτήν.

  Εκείνη την άνοιξη όμως της σχόλης δεν ήταν μόνο η αυλή του σχολείου που με προσείλκυε, ήταν και τα τρένα που με τραβούσαν σαν το φως τις νυχτοπεταλούδες.

  Με το που οι μαθητές έμπαιναν στις τάξεις τους και στην παιχνιδιάρικη αυλή έμενα μόνος, ανηφόριζα στο σταθμό των τρένων, ένα παράθυρο που δεν πήγα να δω τη θέα αλλά που δρασκέλισα το περβάζι του και βρέθηκα σε πράγματα που ως τότε αγνοούσα.

  Η πρώτη οπτική επαφή μαζί του ήταν συγκλονιστική. Πρώτα άκουσα το σφύριγμά του που ’μοιαζε δαιμονικό, μετά αντίκρισα την όψη του, κατάμαυρη σαν το κατράμι καθώς εισέβαλε κυριαρχικά στις γραμμές του σιδηροδρόμου από την «Πράβα Γκορίνα».

  Ύστερα το είδα να ξεφυσάει ατμούς από το στόμα, τη μύτη τα αυτιά και μετά τρύπησαν τα αυτιά μου από τα σιδερένια τσιρίγματά του καθώς έκανε πέδη.

  Ένα ρίγος διέτρεξε τη ραχοκοκαλιά μου. Αποσβολωμένος, έντρομος δραπέτευσα από τις αποβάθρες στην ασφάλεια της ράμπας της Αποθήκης Αποσκευών του Σταθμού. Ήταν το τρένο, ο καρβουνιάρης, ο μουντζούρης, η παντοδύναμη ατμομηχανή που ρυμουλκούσε τα βαγόνια της πόστας, της επιβατικής αμαξοστοιχίας «Θεσσαλονίκη - Κοζάνη - Φλώρινα» που μαζί με τους επιβάτες μετέφερε και το Ταχυδρομείο εξ ου και τ’ όνομα «πόστα».

  Την πρώτη φορά έφυγα, δεν έμεινα να παρατηρώ, όπως το έκανα αρκετές φορές αργότερα, σαν στο σινεμά το σκηνικό της δράσης στον χώρο του σταθμού.

  Τους επιβάτες με βαλίτσες, τσάντες ή μπόγους να αποβιβάζονται ή να επιβιβάζονται, τις αγκαλιές υποδοχής ή αποχωρισμού πάνω στις αποβάθρες, τα φιλιά, τις χειραψίες στα μαρσπιέ ή από τα παράθυρα, τις χαρές, τα δάκρυα, τους ψιθύρους, τις φωνές…

  Τον Σταθμάρχη με την ιδιαίτερη ενδυματολογική άποψη, σκούρο μπλε κουστούμι, γραβάτα και κόκκινο πηλίκιο, με τον σηματοδότη στο χέρι να ορίζει την άφιξη και την αναχώρηση των τρένων.

  Τον Γρηγόρη Κώττη και τον Τάσο Σιστάκο με τα ειδικά καροτσάκια τους να διαφημίζουν την πραμάτειά τους: σπόρια, στραγάλια, φιστίκια, σε χωνάκι από εφημερίδες και καραμέλες.

  Λίγα χρόνια αργότερα θα τους συναντήσω και στο γήπεδο κατά τη διεξαγωγή ποδοσφαιρικών αγώνων εξοπλισμένους με ραδιοφωνάκι (τρανζίστορ) για να ακούμε τις μεταδόσεις των ποδοσφαιρικών αγώνων της Α΄ Εθνικής.

  Τον εμβληματικό Γιάννη Μάγκα με το ψαρή άλογο και το κάρο του να πραγματοποιεί μεταφορές εμπορευμάτων από και προς τον σταθμό για λογαριασμό Αμυντιωτών εμπόρων.

  Ναι. Θυμάμαι και δυο - τρεις εφήβους, σωστούς λεβέντες, να διαπραγματεύονται την αμοιβή τους, δυο - τρεις δραχμές, για να μεταφέρουν ως το  κέντρο της πόλης τη βαλίτσα κάποιων επιβατών. Και πολλούς αργόσχολους σαν την αφεντιά μου! Άλλοι καιροί…

  Μία δεκαετία νωρίτερα φερέλπιδες Αμυντιώτες μαθητές του Γυμνασίου πόζαραν στον φωτογραφικό φακό του Ηλία Ροΐδη, κλασικού φωτογράφου του Αμυνταίου σε εμβληματικά σημεία του παλιού Αμυνταίου, ο Γιάννης - Νούλης - Βερυκούκης με καταγωγή από τον Άγιο Αθανάσιο (Τσέγανη) κι ο Θωμάς Ραρρής από Κέρκυρα και Μοναστήρι (Μπίτολα), στην πρώτη φωτογραφία του 1946 και στη δεύτερη του 1948, πάλι ο Θωμάς με τον Θόδωρο Γραικό με καταγωγή από την Κέλλη (Γκορνίτσεβο) και τον Τάκη Θωμαΐδη από τα Ξανθόγεια (Ροσίλοβο). Αναφέρω την καταγωγή του καθενός γιατί οι περισσότεροι στο Αμύνταιο είμαστε… ετερόχθονες!

  Μια δεκαετία και κάτι από εκείνη την πρώτη φορά στα τρένα, φωτογράφισα μπροστά στην πιο αξιοθέατη πλευρά του Αμυνταίου, στις 20 Δεκεμβρίου 1964, τον αδερφό μου Βασίλη με τη δική του φωτογραφική μηχανή, μια Lubitel 2.

  «Έφυγε» στις 29 Απριλίου 2023 σε ηλικία 83 ετών. Ζούσε στην Κορησό Καστοριάς. Ήταν πολύ γλυκός και σεμνός άνθρωπος και θα τον θυμάμαι πάντα…