Θυμάμαι… Των Τριών Ιεραρχών

(Γράφει ο Θανάσης Τραϊανός, στο ΠΕΡΙΣΚΟΠΙΟ που κυκλοφορεί)…

Τους Τρεις Μεγίστους Φωστήρας

Βασίλειον τον Μέγαν, και τον θεολόγον Γρηγόριον

συν τω κλεινώ Ιωάννη, τω την γλώτταν χρυσορρήμονι

ύμνοις τιμήσωμεν.

  Ναι, στις 30 Ιανουαρίου η Εκκλησία μας, η Εκπαιδευτική Κοινότητα, Δάσκαλοι και μαθητές γενικά, γιορτάζουν πανηγυρικά τους Τρείς Πατέρες και Οικουμενικούς Διδασκάλους της Χριστιανοσύνης.

  Από τη σχολική αυτή γιορτή, τόσο των μαθητικών μου χρόνων όσο και της διδασκαλικής μου διαδρομής, διατηρώ στην κιβωτό των αναμνήσεων πολύτιμα σπαράγματα, τα οποία τέτοια μέρα ανασύρω στο ξέφωτο και μετουσιώνω σε διηγήσεις.

  Ανήμερα των Τριών Ιεραρχών του 1960 και ήμουν πρωτάκι του Γυμνασίου Αμυνταίου. Ο αμυντιώτικος βοριάς στροβίλιζε το χιόνι, που πυκνό έπεφτε όλη νύχτα. Κρύο πολύ! Χιόνι ως το γόνατο!

  Ούτε σκέψη να μην πάω στο σχολείο και στη συνέχεια όλοι μαζί μαθητές και καθηγητές στην εκκλησία για τη γιορτή των Ελληνικών Γραμμάτων και της Χριστιανοσύνης.

  Τα μισοξεχασμένα εκείνα μακρινά χρόνια, τα σχολεία ήταν παντός καιρού. Λειτουργούσαν μ’ όλες τις καιρικές συνθήκες. «Ο μαθητής δεν ορρωδεί προ ουδενός, αν θέλει να μάθει γράμματα» έλεγε η κ. Πεφάνη, φιλόλογος του Γυμνασίου.

  Απουσίαζαν σπάνια, στις πιο αντίξοες συνθήκες, μόνο οι μαθητές από τη γειτονική Βεγόρα, γεια σου Χρήστο Παπαλαζάρου, τις Πέτρες, γεια σου Παναγιώτη Μουταφίδη, από το Ροδώνα, από το Ξινό Νερό, γεια σου Γιώργο Παπαναστασίου, που έρχονταν καθημερινά στο Αμύνταιο πεζή! Ηρωικοί μαθητές.

  Οι μαθητές από τα υπόλοιπα γύρω χωριά έμεναν στο Αμύνταιο σε ενοικιαζόμενα δωμάτια. Γενναίοι μαθητές. Βασίλης και Μιχάλης, Χρυσή και Πελαγία, Γιάννης και Κώστας, Δημήτρης και Σουλτάνα…

  Μετά τον εκκλησιασμό επιστρέψαμε στο Γυμνάσιο, ο καθείς στην τάξη του. Οι υπεύθυνοι καθηγητές των τμημάτων εκφώνησαν το πρόγραμμα των Γραπτών Εξετάσεων Α΄ εξαμήνου. Το γράψαμε στο πρόχειρο τετράδιο, που είχαμε φέρει, και φύγαμε για να στρωθούμε στο διάβασμα. Συνήθως πρώτο μάθημα ήταν η Έκθεση και δεύτερο τα Αρχαία ή τα Μαθηματικά. Να γιατί τη γιορτή των Τριών Ιεραρχών τη θυμάμαι ζυμωμένη με την αγωνία των εξετάσεων.

  Όταν γύρισα στο σπίτι με περίμενε, λες για εκτόνωση, για χαλάρωμα, μια εξαίρετη λιχουδιά.

  Ένα όμορφο, παραδοσιακό έθιμο της κουλτούρας μας, που κρατά γερά ακόμη, θέλει την οικογένεια, η οποία είχε την ευλογία να αποκτήσει τρία αγόρια, να γιορτάζει κι αυτή των Τριών Ιεραρχών και ως εκ τούτου να ετοιμάζει πιτουλίτσες και τρεις-τρεις να τις κερνάει στη γειτονιά!

  Ο συσχετισμός είναι προφανής. Αγκωνάρια της Ορθόδοξης Χριστιανικής Πίστης και της Ελληνικής Παιδείας οι Τρείς Ιεράρχες, στηρίγματα, κατά την παραδοσιακή λαϊκή αντίληψη, της οικογένειας τα αγόρια! Τρι Ντιρέτσι.

  Άνοιξα το φούρνο της μασίνας στην κουζίνα - καθιστικό του φτωχικού μας. Η ανάσα της ζεστής, τραγανής και χρυσαφιάς πιτουλίτσας ηγεμόνευσε στο δωμάτιο. Έβγαλα το τσίγκινο πιάτο με τις τρεις πιτουλίτσες, που μας τις κερνούσε, χρόνια τώρα, τέτοια μέρα, η γειτόνισσά μας η Σιένα (Πολυξένη). Στο άλεσμα του χρόνου και της φιλίας μου με τον Πέτρο είχα την εμπειρία της γλυκιάς επίγευσης της πιτουλίτσας της κυρίας Νίκης και σήμερα στην καμπή της πανδημίας έχω αυτής της κυρίας Τερέζας.

  Σ’ ένα πιατάκι έβαλα τη μία, την πασπάλισα με μπόλικη ζάχαρη και την απόλαυσα ευχόμενος Χρόνια Πολλά.

  Κάλπασαν τα χρόνια σαν το νεογέννητο πουλάρι στα Λιβάδια και βρέθηκα νεοδιόριστος δάσκαλος, προσωρινά τοποθετημένος στο 1/θ Δημοτικό Σχολείο Αιγών Αιγιαλείας.

  Στις 30 Ιανουαρίου 1973, δάσκαλος μόλις 12 ημερών με τους 28 μαθητές μου πήγαμε στην εκκλησία του χωριού, την Αγία Τριάδα για τον εορτασμό των Τριών Ιεραρχών.

  Η εκκλησία ήταν γεμάτη, παρόντες ο Πρόεδρος της Κοινότητας κι ο Γραμματέας, ο Ανδρέας Κωτσόπουλος.

  Πριν την Αρτοκλασία, την ευλογία των Πέντε Άρτων, τον τεμαχισμό τους και το μοίρασμα στο εκκλησίασμα, ο Παπάς μού ζήτησε να εκφωνήσω τον Πανηγυρικό της ημέρας.

  Ήμουν προετοιμασμένος. Ο συνάδελφος στο διπλανό χωριό, τη Σελιάνα, σε επίσκεψή του για γνωριμία, λίγες ημέρες νωρίτερα, με είχε ενημερώσει σχετικά. Του διέφυγε όμως το σπουδαιότερο.

  Εκφώνησα τον πανηγυρικό, χωρίς χειρόγραφο και μετά το πέρας της Θείας Λειτουργίας τρύγησα τα συγχαρητήρια όλων!

  Απέναντι από την εκκλησία σ’ ένα καταπληκτικό μπαλκόνι με θέα τον Κορινθιακό κόλπο και τα βουνά της Ρούμελης ήταν το καφενείο του Βλάση Τσεκούρα. Με πρόσκληση του Προέδρου, ο Παπάς, ο Γραμματέας, ο ίδιος ο Πρόεδρος κι εγώ βρεθήκαμε ομοτράπεζοι για ένα τσιπουράκι. Το συνήθιζαν αυτή την ημέρα.

  Όλα καλά; Αμ δε!

  Λίγες ημέρες αργότερα στο ίδιο καφενείο ενώ έπινα τον απογευματινό καφέ με πλησίασε ο παππούς ενός μαθητή μου.

  «Δάσκαλε», μου είπε, αφού κάθισε στην καρέκλα απέναντί μου, «θα σου έφτιαχνα αναφορά στον Επιθεωρητή. Στη γιορτή των Τριών Ιεραρχών έφερες τους μαθητές στον Ιερό Ναό χωρίς τη Σημαία»…

  Πάγωσα! Κρύος ιδρώτας μ’ έλουσε!

  Ο συνάδελφος της Σελιάνας δεν με είχε ενημερώσει ώστε να είχα ορίσει Σημαιοφόρο και τους Παραστάτες της Σημαίας και με επικεφαλής τη Σημαία να πορευόμουν στην Εκκλησία.

  Συνέχισε χαμογελώντας: «Δεν το έκανα ούτε θα το κάνω γιατί με εντυπωσίασες με την ομιλία σου και που τα είπες απ’ έξω!».

  Ένιωσα θέρμη στα ζυγωματικά μου.

  Συνέχισε: «Ο εγγονός μου είναι πλέον ευχαριστημένος στο σχολείο. Του αρέσει κιόλας πολύ που τα απογεύματα τους κάνεις βοηθητικά μαθήματα στην Έκθεση, στη Γραμματική και στην Αριθμητική για τις εισαγωγικές εξετάσεις στο Γυμνάσιο». «Συγχαρητήρια. Εύγε!».

  Ηρέμησα. Ανάσανα βαθιά.

  «Ήταν απλή παράλειψή σου, σίγουρα από απειρία. Δεν έγινε και τίποτα. Εξάλλου γηράσκουμε αεί διδασκόμενοι», κατέληξε και κέρασε τον καφέ μου.

  Συμφώνησα.

  Όταν επέστρεψα στο Σχολείο, έμενα σ’ ένα μετασκευασμένο χώρο του για το Δάσκαλο του χωριού, έψαξα στο Γραφείο, βρήκα τη Γαλανόλευκη, χάριν της οποίας κοψοχολιάστηκα, την έβαλα στο κοντάρι της και την είχα σε ετοιμότητα για την 25^η Μαρτίου.

  Πέρασε καμιά δεκαπενταετία κι ένα απόγευμα, στο Αμύνταιο πια, χτύπησε το κουδούνι στην εξώπορτα του σπιτιού μας.

  Όταν την άνοιξα αντίκρισα ένα στρατιώτη.

  «Είμαι ο Παναγιώτης Καφές από τις Αιγές. Σας είχα δάσκαλο στην ΣΤ΄ τάξη το 1973. Έχετε πολλά χαιρετίσματα από τον παππού μου. Σας φέρνω κι ένα βάζο με ελιές».

  Η έκπληξη και η χαρά όταν τέμνονται δημιουργούν ευχάριστα γεγονότα…