Το Χρονικό κατασκευής του Εργοστασίου «πηγή Ξινού Νερού» -Το Νερό ως πηγή ζωής και ενέργειας…

(Από το ΠΕΡΙΣΚΟΠΙΟ που κυκλοφορεί)…

  Ο εθνικός μας ποιητής Διονύσιος Σολωμός, στο ποίημα του «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι», αναφέρει: «Νερά καθάρια και γλυκά, νερά χαριτωμένα... στον ήλιο δείχνοντας τα πλούτη της πηγής τους... Τρέχουν εδώ, τρέχουν εκεί και κάνουν σαν αηδόνια».

 

  Αλλά κι ο χώρος της αστροφυσικής, σύμφωνα με τους αστροναύτες του διαστήματος, καταλήγει στο συμπέρασμα πως ο πλανήτης μας φαίνεται σαν μπλε σφαίρα και είναι το πιο γοητευτικό γαλάζιο του διαστήματος. Το μπλε δημιουργείται, επειδή το 70% της επιφάνειας της γης καλύπτεται από το νερό. Ωστόσο απ’ αυτό μόνον το 2% μπορούμε να χρησιμοποιούμε για τις ζωτικές μας ανάγκες (ύδρευση) και αυτό πολλές φορές βρίσκεται σε απρόσιτα μέρη και μάλιστα απειλείται από κάθε είδους μόλυνση. 

Το νερό, πηγή ζωής και ενέργειας

  Σαφέστατα, το νερό μας δίνει ζωή. Το ανθρώπινο σώμα, σε ποσοστό 70% αποτελείται από νερό, γι’ αυτό και τρεις μέρες στέρησης εκείνου, είναι δυνατόν να επιφέρουν και τον θάνατο ακόμη. Άλλωστε και η εγκατάσταση των ανθρώπων σημειώθηκε δίπλα σε υδροβιότοπους, όπου οργάνωσαν τις πρώτες κοινωνίες. 

Ιστορικό περίγραμμα στρατιωτικών γεγονότων 1916 - 1918

  Το Φθινόπωρο του 1915, αποβιβάζονται στην Θεσσαλονίκη Γαλλικά και Αγγλικά στρατεύματα με διοικητή τον στρατηγό Σαράΐγ και τον Σεπτέμβριο του 1916 εμφανίζεται στην Θεσσαλονίκη ο Ελευθέριος Βενιζέλος ως αρχηγός του κινήματος Εθνικής άμυνας. Από τον Σεπτέμβριο του 1916 ως τον Ιούνιο του 1917 έχουμε στην Ελλάδα δυο κυβερνήσεις, μια στον Βορρά και μια στον Νότο.

  Στις 4 Αυγούστου του 1916 οι Βούλγαροι επιτίθενται με 17.000 άνδρες προς Φλώρινα, προελαύνουν ως το Αμύνταιο και το Εμπόριο Πτολεμαΐδας. Νικώντας κατά κράτος τον Σέρβικο στρατό που μετά την ήττα του στην Σερβία τον Δεκέμβριο του 1915 είχε υποχωρήσει και τον Μάρτιο του 1916 δια μέσου Κέρκυρας - Θεσσαλονίκης είχε κατανεμηθεί από Αμύνταιο - Άρνισσα ως την Θεσσαλονίκη - Σέρρες.

  Τέλος  Αυγούστου του 1916 με την άφιξη δυο Γαλλικών Μεραρχιών και μιας Ρωσικής Ταξιαρχίας γίνεται μάχη γύρω από το Αμύνταιο. Οι Βούλγαροι υποχωρούν από το Αμύνταιο και την Φλώρινα, έχοντας επί εικοσιπέντε μέρες διαπράξει εγκλήματα κατά του εντοπίου πληθυσμού. Στις 17 Σεπτεμβρίου 1916 ο νέος Σερβικός στρατός συντρίβει τους Βουλγάρους στην κορυφή του Καϊμακτσαλάν, όπου σήμερα το χιονοδρομικό κέντρο του Αγίου Αθανασίου, διώχνοντας τους Βουλγάρους από την Ελλάδα. 

Εγκατάσταση των «συμμάχων» στο Ξινό Νερό

  Από τον Αύγουστο του 1916 μέχρι το 1918 στον Νομό μας υπάρχουν Γαλλικά, Αγγλικά, Ιταλικά και Ρωσικά στρατεύματα (Ανταντ). Το Ξινό Νερό μετατρέπεται σε Υγειονομικό Κέντρο, καθώς και Κέντρο Ανεφοδιασμού της Αντάντ. Παράλληλα, δημιουργούνται τρία μεγάλα Νεκροταφεία σε Φλώρινα, Ξινό Νερό και Αμύνταιο.

  «Τουλάχιστον 4000 Γάλλοι, 700 Ρώσοι και 5000 Σέρβοι από τον Αύγουστο ως τον Νοέμβριο του 1916 στον άξονα Αμυνταίου – Φλώρινας - Μοναστηρίου, ηρωικά τέκνα θυσιάστηκαν κατά του Γερμανοβουλγαρικού ιμπεριαλισμού», γράφει ο ο Άγγλος ιστορικός Άλαν Πάλμερ.  

Νοσοκομεία στο Ξινό Νερό

  Το σημερινό επιβλητικό Δημοτικό Σχολείο Ξινού Νερού είχε μετατραπεί σε Ιταλικό Νοσοκομείο. Ο έγκριτος Δικηγόρος Ευάγγελος Ιωαννίδης, έχει διασώσει φωτογραφίες με Ιταλούς τραυματίες στην είσοδο του Νοσοκομείου. Ενώ οι Γάλλοι ανήγειραν δυο νοσοκομεία, ένα πλησίον του Νεκροταφείου κι ένα άλλο προς το βουνό. 

Νοσοκομεία σε Αμύνταιο

  Το Αγγλικό Νοσοκομείο ήταν ακριβώς όπου σήμερα είναι η οικία του Ηλία Δέτσικα, παραπλεύρως της Αγροτικής Ένωσης. Όπως άλλωστε γράφει ο Άγγλος στρατιωτικός, λοχαγός τότε Α.J. MANN Μ.Α., «στο Αμύνταιο ήταν το 33^ο μόνιμο Σερβικό Νοσοκομείο, όχι μακριά πίσω από το μέτωπο Μοναστηρίου» και είχε εγκατασταθεί στο περίφημο Ξενοδοχείο «ΜΕΓΑΛΗ ΕΛΛΑΣ» των αδελφών Χατζή, το οποίο είχε επιτάξει η κυβέρνηση Βενιζέλου.  

Κατασκευή αρχικού εργοστασίου πηγής Ξινού Νερού

  Στην διετία 1916 - 1918, οι συμμαχικές δυνάμεις μαστίζονταν από ελονοσία, δυσεντερίες και ισπανική γρίπη σ’ όλο το μήκος του Μακεδονικού μετώπου, σύμφωνα με τον Α.J. MANN, Μ.Α. Ιταλοί και Γάλλοι αντιλήφθηκαν την  αξία του πολύτιμου ανθρακούχου νερού του Ξινού Νερού, για τις γαστρεντερικές παθήσεις όπως διηγείται ο αείμνηστος Θέμης Λιάνης. Ο δε αείμνηστος Τάκης Αλτίνης, μεγάλη μορφή της Νομικής Επιστήμης που ανέδειξε ο Νομός μας, γράφει: «πρώτοι διαπίστωσαν τα σπάνια και εξαιρετικά από απόψεως υγείας συστατικά του νερού οι Ιταλοί και οι Γάλλοι κατά την διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Χωρίς να περιορισθούν μόνο εις την διαπίστωσιν, διότι αμέσως επενόησαν την εκμετάλλευσιν  του «Ξινού Νερού» και κατεσκεύασαν προς τούτο εργοστάσιον εμφιαλώσεως του νερού, το οποίον μετά την εμφιάλωσιν προωθούσαν εις την Ιταλία και κυρίως εις τα Ιταλικά στρατιωτικά και πολιτικά νοσοκομεία... Εις το  τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και μετά την αποχώρησιν των Ιταλών το εργοστάσιο και οι εγκαταστάσεις εγκατελείφθησαν, διά να το κονιορτοποιήσει η πάροδος του χρόνου». 

Το νεότερο (σημερινό) εργοστάσιο «Πηγής Ξινού Νερού»

  Ο πάντα ευπατρίδης Τάκης Αλτίνης γράφει: «Το 1950 ο πρώην υπουργός και πολιτευτής Φλωρίνης Γ. Μόδης, πέτυχε δια Β. Δ/τος παραχώρησιν της εκμεταλλεύσεως του νερού εκ μέρους του Δημοσίου στην Κοινότητα Ξινού Νερού για μια εικοσιπενταετία. Χάρη εις τον ήδη υπουργό  Εσωτερικών Δ. Μακρή, το ενδιαφέρον του οποίου ξεπερνά κάθε όριον, την  3^ην Ιουνίου 1957 υπεγράφη η σύμβαση της εκμισθώσεως του «Ξυνού Νερού» και την εκμετάλλευσιν ανέλαβε ο πλειοδοτήσας εις την δημοπρασία Αλέξανδρος Χωναίος».

  Ο μεγαλοεπιχειρηματίας Αλέξανδρος Χωναίος, με κυριότερο συνεργάτη τον οικονομολόγο και πρώην Γενικό Γραμματέα του Υπουργείου Βορείου Ελλάδος Γεώργιο Αραβόπουλο κάλεσε  τον (Κ.;)  Αρώνη, Καθηγητή Γεωλογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, ο οποίος υπέδειξε, όπως κι έγινε, νέα γεώτρηση σε μικρό λοφίσκο στην Β.Δ. πλευρά του χωριού, όπου με ολόκληρο επιτελείο μηχανικών, εργολάβων, υδρολόγων κατασκευάσθηκε σύγχρονο εργοστάσιο, ο λοφίσκος ηλεκτροφωτίσθηκε, γενόμενος ορατός από απόσταση πολλών  χιλιομέτρων από τον κάμπο του Αμυνταίου.  Ο ανάδοχος σύμφωνα με τους όρους της σύμβασης εκτός από το ετήσιο μίσθωμα κατέβαλε στην κοινότητα και 0,2 δραχμές ανά κιλό πωλουμένου ύδατος.

  Η λειτουργία του εργοστασίου υπό τον Αλέξανδρο Χωναίο άρχισε τον Μάιο του 1958 και διήρκησε ως το 1991. Στην αρχή παρήγαγε μόνο εμφιαλωμένο Ξινό Νερό και αργότερα πορτοκαλάδες, λεμονάδες με παραγωγή κατά τους μήνες αιχμής 2500 κιβώτια ημερησίως των 24 φιαλών το καθένα και προσωπικό σε τρεις βάρδιες των 15-20 εργατριών - εργατών η κάθε μια.

  Να σημειωθεί, ότι την γνωμάτευση για την πώληση επιπλέον του νερού και πορτοκαλάδων - λεμονάδων είχε κάνει ο τότε καθηγητής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο  Κωνσταντίνος Σημίτης, μετέπειτα πρωθυπουργός.

  Συμπερασματικά, όπως αναφέρει ο αείμνηστος Τάκης Αλτίνης: «η κοινότητα του Ξινού Νερού επί ημερών Χωναίου εξασφάλισε ένα σημαντικό εισόδημα, πέραν του γεωργικού και κτηνοτροφικού και το Ξινό Νερό έγινε ένα από τα μεγαλύτερα, ευπρεπέστερα, καθαρότερα και πλουσιότερα χωριά του Νομού Φλώρινας και στο πρόσωπο του Αλεξάνδρου Χωναίου πέτυχε ένα σπάνιο επιχειρηματικό πνεύμα κι έναν άνθρωπο με σπάνιο ήθος».  

ΕΥΕΡΓΕΤΙΚΕΣ (ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ) ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ «ΞΥΝΟΥ ΝΕΡΟΥ»

  Σχετικά με τις θεραπευτικές (ευεργετικές) ιδιότητες του «Ξινού Νερού» ασχολήθηκε αναλυτικότατα, ο τότε καθηγητής της Υδροθεραπευτικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών Ε. Φωκάς. Συγκεκριμένα,  γράφει στην «Ακαδημαϊκή Ιατρική», τεύχος 5 τον Μάιο του 1958 ότι «το νερό «Ξυνό - Νερό» ενδείκνυται για δυσπεπτικές καταστάσεις, χρόνιες γαστρίτιδες, γαστρικές ατονίες, εντερικές διαταραχές, ελαφρές υπατικές ανεπάρκειες, αρθριτισμούς, ελαφρές ουραιμίες, νεφρολιθιάσεις, ψαμμιάσεις και είναι ενισχυτικό του οργανισμού σε ασβέστιο κύηση - παιδική ηλικία». 

Η επιστημονική εξήγηση ευεργετικών ιδιοτήτων του ξινού νερού

  Η γεύση του Ξινού Νερού είναι ευχάριστη και ελαφρώς υπόξινη λόγω του ελεύθερου διοξειδίου άνθρακα με ποσότητα 0,6 gr. ανά κιλό νερού που προκαλεί ευάρεστο ευφραντικό συναίσθημα και όχι μόνο δεν ερεθίζει το βλεννογόνο του στομαχιού, αλλά σε περίπτωση που αυτό εκκρίνει χλώριο, εξουδετερώνει το χλώριο.

  Επίσης όπως μας είπε ο διακεκριμένος καρδιολόγος και εξαιρετικός συγγραφέας Νικήτας Κακκαβάς, «μέσα στο Ξινό Νερό περιέχονται τα μεταλλικά στοιχεία ασβέστιο, μαγνήσιο, κάλιο, νάτριο σε αναλογία που προσειδεάζει στις ανάγκες του ανθρώπινου οργανισμού». 

Επίλογος: O φιλόσοφος Αριστοτέλης μνημονεύει το ξινό νερό 

  Ο Γεώργιος Χατζηκυριάκου, επιθεωρητής Σχολείων Μακεδονίας, που μετέπειτα ως υπουργός Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων το 1926 εγκαινίασε το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, σε περιοδεία του το 1905 - 1906 διερχόμενος από το Ξινό Νερό γράφει, «το Εξησού ωνομάσθη ούτω, διότι παραυτώ υπάρχει πηγή ύδατος, αναβλύζουσα οξύ ύδωρ (τουρκιστί  Εξη-Σού ίσον Ξυνό Νερό) και το οξύ ύδωρ εν τη Λυγκηστίδι μνημονεύεται υπό των αρχαίων. Ο Αριστοτέλης εις τα ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΚΑ του λέγει, “έστι δε και περί Λύγκον κρήνη ύδατος οξέος”». 

  Υ.Γ. Οφείλονται ευχαριστίες για την παραχώρηση αρχειακού υλικού στον Γεώργιο Χωναίο γιό του μεγαλο-επιχειρηματία Αλέξανδρου Χωναίου, Παύλο Αλτίνη πρώην Νομάρχη και νυν έγκριτο δικηγόρο γιό του Τάκη Αλτίνη και στους Ιστορικούς Ερευνητές Ηλία Χασιώτη και Κωνσταντίνο Μησιάλη. Επίσης στον Ξυνονερίτη Αναστάσιο Μποζίνη συνταξιούχο υπάλληλο του εργοστασίου «Ξυνό-Νερό», για τις πολύτιμες πληροφορίες του.

Γεώργιος  Τρυφωνόπουλος  

Θεολόγος Α.Π.Θ. 

τ. Πρόεδρος Δημοτικής Κοινότητας Αμυνταίου